Szanowni Państwo,
jutro (5 grudnia 2023 roku) o godz. 10.15, w sali 2.10, rozpocznie się konferencja popularnonaukowa Przedwojenni artyści filmowi w biografii organizowana przez portal stare-kino.pl, a której partnerem jest Wydział Archeologii UW.
Na początku spotkania zostaną pokazane przedwojenne filmy dokumentalne o tematyce archeologiczno-etnograficznej:
Palenisko w kurnej chacie z Dolnej Saksonii – jeden z najbardziej fascynujących filmów zbioru. Dolna Saksonia, lata 20. XX wieku. Kurna chata – dymniki w ścianach szczytowych – z otwartym paleniskiem w środku. Rozpalanie ognia, sprzęty kuchenne, przygotowywanie potraw (archaiczny grill i opiekacz do grzanek!), zabezpieczanie paleniska na noc. Rewelacja!
Puszta węgierska – chyba najbardziej malowniczy film z tego zbioru. Stada koni, widłorogich owiec i kóz, długorogiego bydła i trzody chlewnej (świnie wełniste!). A w tle węgierscy pasterze w tradycyjnych strojach, puszta, poidła dla zwierząt i mały pusztański owczarek. Potem targ z obowiązkowym litkupem. Można ten film oglądać bez końca.
Omówi je dr Wojciech Wróblewski. Filmy zostaną odtworzone z oryginalnych taśm na czechosłowackim projektorze z lat 80., który będzie obsługiwał spec. tech. Krzysztof Wieczorek z EC1 Łódź – Miasto Kultury. Zaprezentowany zostanie również projektor niemieckiej firmy Agfa Movector Super 16 z 1935 roku.
Kolekcja filmów przedwojennych pozostająca pod opieką Wydziału Archeologii, to archiwalne filmy dydaktyczne pochodzące z lat 20. i 30. ubiegłego wieku, wykonane na zlecenie przez Niemiecką Wytwórnię Filmów Dokumentalnych.
Zaraz po wojnie jednym z priorytetów dla władz polskich było zabezpieczenie szeroko pojętej kultury na tzw. Ziemiach Odzyskanych i dlatego też w ramach tej akcji prof. Włodzimierz Antoniewicz pojechał jesienią 1945 roku do Wrocławia. Zbiory Katedry Archeologii dawnego Breslau zostały w różny sposób rozdysponowane, ale część materiałów (a wśród nich interesujące nas filmy na taśmie 16 mm) trafiły do Warszawy, do Katedry Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej UW.
Filmy w powojennej rzeczywistości służyły jako materiały poglądowe przy kształceniu studentów archeologii i etnografii. Młodzi naukowcy mieli okazję oglądać je jeszcze w latach 70., a potem zostały, w wyniku rozwoju i zmian nauczania, odłożone na wiele lat do magazynu. Zapomniano o nich.
Dopiero w latach 90. zajął się nimi dr Wojciech Wróblewski, który je zabezpieczył i próbował się dowiedzieć co przedstawiają. Dzięki determinacji jednej z jego studentek udało się pozyskać do ówczesnego Instytutu Archeologii projektor z 1935 roku Movector Super 16 niemieckiej firmy Agfa. Pozwoliło to na obejrzenie i sklasyfikowanie dokumentów. A także zgranie chałupniczym sposobem na płytę DVD.
W 2023 roku zapadła decyzja, że filmy zostaną przekazane do Filmoteki Narodowej – Instytut Audiowizualnego celem ich zdigitalizowania, zabezpieczenia i dokonania renowacji. Ale zanim się to stanie, chcielibyśmy Państwu pokazać te unikatowe filmy dokumentalne.
Serdecznie zapraszamy.