Historia Wydziału Mistrzowie Archeologii
Początki naukowego zainteresowania archeologią na Uniwersytecie Warszawskim sięgają jeszcze wieku XIX i czasów Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1816-1831). Już w 1816 r. powołano Gabinet Numizmatyczny, którym opiekuje się prof. Feliks Bentkowski. Pierwsze jego zasoby stanowiła nabyta w 1824 kolekcja składająca się z 2847 monet, zaś w 1862 w zasobach odnotowano już 5887 monet. Wzrastające zainteresowania starożytnicze doprowadzają do powołania w 1826 r. Gabinetu Starożytnych Osobliwości.
Zamknięcie Uniwersytetu w związku z represjami po powstaniu listopadowym wstrzymuje rodzącą się działalność archeologiczną. Jednak już po powołaniu Szkoły Głównej Warszawskiej w 1862 r. odradza się działalność Gabinetu Numizmatycznego i Starożytnych Osobliwości. Ich praca kontynuowana jest po powołaniu Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego w 1869 r. W roku 1871 powstaje Gabinet Archeologiczny, którym opiekuje się A. Mierzyński (zbiory to około 2000 zabytków). W latach 1875/76 i 1881/82 prof. Alfred Pawiński prowadzi pierwsze wykłady dotyczące pradziejów pt: „O historii i pradziejach Królestwa Polskiego oraz o historii cywilizacji pierwotnych”. W roku 1877 Gabinety Numizmatyczny i Archeologiczny zostają połączone w jeden, jednak do pierwszej wojny światowej nie została powołana na Uniwersytecie żadna wydzielona jednostka archeologiczna. Należy dodać, że w tym czasie pierwszoplanową rolę w rozwoju zainteresowań archeologicznych w Warszawie odgrywało Towarzystwo Naukowe Warszawskie, w którym od 1905 r. działa Komisja Archeologiczna. Do najważniejszych badaczy z nią związanych należą Erazm Majewski, Kazimierz Stołyhwo, Stefan Krukowski, Leon Kozłowski, Ludwik Sawicki i Marian Hinner.
Wraz z zamknięciem Uniwersytetu w 1915 r., władze carskie wywiozły większość zbiorów Numizmatycznych i Archeologicznych na wschód. Jeszcze w tym samym roku Uniwersytet wznawia działalność jako placówka polska.
W 1919 r. powstaje Zakład Archeologii Przedhistorycznej pod kierunkiem prof. Erazma Majewskiego, z siedzibą w Pałacu Staszica. Po I wojnie światowej udało się jednak przejąć tylko 137 zabytków z całej kolekcji z 1915 r. Po śmierci E. Majewskiego w 1920 r. kierownictwo Zakładu przejmuje Włodzimierz Antoniewicz, który od 1923 jest prof. nadzwyczajnym, a od 1928 prof. zwyczajnym. W. Antoniewicz był również dziekanem wydziału historycznego w latach 1934/35 oraz rektorem UW w latach 1936/37. W 1931 r. powstaje Zakład Archeologii Klasycznej kierowany przez prof. Kazimierza Michałowskiego. Działalność tych Zakładów jest zawieszona na czas II wojny światowej, podczas której odbywały się jednak tajne wykłady z archeologii.
Z biegiem lat powstają kolejne katedry i zakłady (Zakład Archeologii Słowiańskiej, Zakład Archeologii Antycznej, Katedra Archeologii Pierwotnej z Zakładem Antropologii, przekształcone później w Katedrę Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej). Oprócz Włodzimierza Antoniewicza Katedrą kierowała także Zofia Wartołowska oraz Witold Hensel, a jej pracownikami na początku lat sześćdziesiątych byli Zdzisław Sochacki, Bolesława Chomentowska, Maria Miśkiewicz, Andrzej Kempisty, Jerzy Gąssowski, Andrzej Wierciński, Stefan Karol Kozłowski, Janina Rosen-Przeworska.
W 1975 roku dochodzi do połączenia wszystkich Katedr w jeden Instytut Archeologii, którego pierwszym dyrektorem zostaje prof. Waldemar Chmielewski. Powołano go z trzech Katedr: Katedry Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej, Katedry Papirologii, Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej. Działa w nim siedem zakładów. Do niedawna Instytut Archeologii wchodził w skład Wydziału Historycznego UW, który obejmował także Instytuty: Historii, Historii Sztuki, Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych (do 2016 r.), Muzykologii oraz Etnologii i Antropologii Kulturowej.
Od 1 września 2020 r. funkcjonuje Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest to największa archeologiczna instytucja akademicka w Polsce i jedna z największych na świecie. Liczy przeszło 100 osób obsady naukowo – dydaktycznej, technicznej i administracyjnej. Zapewnia specjalizację w niemal wszystkich dziedzinach nowoczesnej archeologii i nauk jej pokrewnych. Obecnie Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego mieści się w budynku historycznej Szkoły Głównej – jednym z najpiękniejszych gmachów kampusu uniwersyteckiego.
…odkryta w Weklicach pozłacana zapinka tarczowata z podwójnym portretem cesarzy Marka Aureliusza i Lucjusza Werusa, wyrażającym ideę Concordiae augustorum, tj. „zgody” (rys. Magdalena Różycka).
Mistrzowie Archeologii
Wiktor Ber
Bolesława Chomentowska
Jerzy Filip Gąssowski
Erazm Majewski
Kazimierz Michałowski
Zofia Podkowińska
Anna Świderkówna
Zofia Wartołowska