Kierownik badań: dr hab. Miłosz Giersz
Miejsce badań: Huarmey
Kraj: Peru
Instytucje uczestniczące w badaniach: IAUW, PUCP, NGS, APPEA
Charakter stanowiska: osada, miejsce kultu, cmentarzysko, okres Imperium Wari (600 – 1050 n.e.).
Opis badań:
XII wieków temu, na peruwiańskiej pustyni nad brzegami Pacyfiku, na dalekich rubieżach pierwszego imperium prekolumbijskich Andów nazywanego przez archeologów terminem Wari, pojawił się nowy ośrodek władzy ze stolicą w Castillo de Huarmey. Tamtejsi władcy, na wiele wieków przed powstaniem państwa Inków, rozwinęli unikalną kulturę, która stworzyła niepowtarzalne dzieła architektury i sztuki. Castillo de Haurmey stało się też jedną z najbogatszych nekropoli elit imperium Wari.
Dolina Huarmey, położona w regionie Ancash, około 300 km na północ od stolicy Peru, Limy, to jedna z wielu dolin rzecznych na pustynnym wybrzeżu Pacyfiku. To w tej spokojnej oazie, ponad 1000 lat temu, lud Wari założył nowy ośrodek władzy. Castillo de Huarmey, położone 1 km na wschód od dzisiejszej stolicy prowincji Huarmey, zajmuje powierzchnię 45 ha. Główną jego częścią jest monumentalnych rozmiarów pałac i górująca nad nim królewska nekropola zbudowana na szczycie naturalnego skalnego wzgórza. Plądrowane i niszczone przez dziesięciolecia ruiny dawnej stolicy jednej z prowincji imperium Wari doczekały się kompleksowych badań archeologicznych dopiero w 2010 r., kiedy ekipa kierowana przez Miłosza Giersza i Patrycję Prządkę-Giersz z Uniwersytetu Warszawskiego, przy współudziale Krzysztofa Makowskiego i Roberto Pimentela Nity z Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego Peru w Limie, rozpoczęła tam pierwsze wykopaliska. To tu, po wielu latach prac badawczych polsko-peruwiański zespół archeologów pod kierownictwem dra. Miłosza Giersza z UW odkrył pierwszy nienaruszony grobowiec królewski prekolumbijskiej cywilizacji Wari, w którym znajdowały się szczątki 58 arystokratek, 6 ludzkich ofiar, dwojga okaleczonych strażników i ponad 1300 artefaktów wykonanych ze złota, srebra, brązu, a także zdobiona ceramika, rzadkie wyroby z drewna, kości, muszli i kamieni. Odkrycie to zostało uznane przez towarzystwo National Geographic i miesięcznik naukowy ARCHEOLOGY. A publication of Archaeological Institute of America jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych na świecie. Wykopaliska archeologiczne przyniosły nie tylko ogrom unikalnych danych, ale również̇ nowe pytania badawcze, na które archeolodzy starają się odpowiedzieć kontynuując multidyscyplinarne badania tym wyjątkowym stanowisku.
Projekt/finansowanie:
Sezon 2010 Projektu Archeologicznego Castillo de Huarmey przeprowadzono dzięki środkom Narodowego Centrum Nauki (grant NCN 2970/B/H03/2009/37) oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (dotacja 579/N-PERU/2009/0). Sezony 2012-2018 tegoż projektu sfinansowano dzięki grantom Narodowego Centrum Nauki (NCN 2011/03/D/HS3/01609 i NCN 2014/14/M/HS3/00865), Towarzystwa National Geographic Society (EC0637-13, GEFNE85-13, GEFNE116-14 oraz W335-14), a także dzięki wsparciu finansowemu Compañia Minera Antamina S.A. Wiele dodatkowych inicjatyw badawczych projektu zrealizowanych było dzięki wsparciu instytucjonalnemu i/lub finansowemu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (grant KWERENDA 2011/195), Narodowego Centrum Nauki (granty NCN 2015/18/E/HS3/00106 i NCN 2015/19/N/ HS3/00880), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Diamentowy Grant 2013012043) oraz Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego Peru w Limie, Polsko-Peruwiańskiego Towarzystwa Badań Andyjskich, Ministerstwa Kultury Republiki Peru oraz samorządu prowincji Huarmey.
