Hammersø – stanowisko jeziorne

Kierownik badań: prof. Bartosz Kontny
Miejsce badań: Jezioro Hammersoe, Bornholm
Kraj: Dania
Instytucje uczestniczące w badaniach: Wydział Archeologii UW; Muzeum Bornholmu
Charakter stanowiska: stanowisko jeziorne
Datowanie: późne średniowiecze-nowożytność

Opis badań: Od 2019 roku zespół archeologów z Wydziału Archeologii UW prowadzi badania podwodne w jeziorze Hammersø, we współpracy z Muzeum Bornholmu w Rønne. To jedyne jezioro polodowcowe w Danii położone jest w regionie Hammeren, czyli najbardziej wysuniętej na północ części Bornholmu (55°16′58″N, 14°45′54″E). Jest to największe jezioro na wyspie, mierzące ok. 650×150 metrów, osiąga maksymalną głębokość ok. 13 metrów. Podczas badań zidentyfikowano kilka faz eksploatacji zbiornika, od średniowiecza do współczesności. Najbardziej fascynujące są epizody z późnego średniowiecza/wczesnej nowożytności udokumentowane znaleziskami broni: grotu ze skrzydełkami i wąsami, żeleźca topora, kilku bełtów do kuszy i grotu strzały. Pochodzą stąd także również znaleziska pozamilitarne z okresu późnego średniowiecza: zapinka w kształcie pierścienia i pieczęć pieczętna. Wszystkie wiązać należy z czasami świetności nieodległego zamku Hammershus – największej średniowiecznej budowli tego typu w północnej Europie – oddalonej od zbiornika w linii prostej o około 1,5 km. W wodach jeziora odkryto także relikty współczesnej działalności człowieka: trzy wraki łodzi turystycznych z przełomu XIX i XX wieku, które mogą wiązać się z obecnością hotelu, położonego nad brzegiem zbiornika, a także szereg przedmiotów metalowych związanych z eksploatacją kamieniołomu, działającego do roku 1970.

ECHOES OF ANTIQUITY – International interdisciplinary conference

ECHOES OF ANTIQUITY – CALL FOR PAPERS

We kindly invite specialists and young researchers from various disciplines to take part in the second edition of the interdisciplinary international conference „Echoes of Antiquity” which will take place at The University of Warsaw and The Royal Łazienki Museum in Warsaw, the 15–16th of June 2023.
Czytaj dalej „ECHOES OF ANTIQUITY – International interdisciplinary conference”

Puszcza Augustowska – wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne

Kierownik badań: dr hab. Tomasz Nowakiewicz
Miejsce badań: 
Puszcza Augustowska, rejon rzeczki Szczeberki
Kraj:
Polska
Charakter stanowiska:
wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne
Opis badań: celem badań jest rozpoznanie cmentarzysk jaćwieskich elit z XII-XIII w. Eksplorowane są warstwy z pozostałościami stosów pogrzebowych, zawierające elementy bogatego wyposażenia grobowego. Wynik badań dostarczyły najlepszej ilustracji kultury materialnej wczesnośredniowiecznej Jaćwieży, potwierdzając wymowę średniowiecznych źródeł historycznych, podkreślających bogactwo i siłę militarną mieszkańców tej ziemi.

 

 

Puck – parcele mieszczańskie

Kierownik badań: dr Michał Starski
Miejsce badań: Puck – miasto lokacyjne, parcele przy ul. 1 Maja
Kraj: Polska
Instytucje uczestniczące w badaniach: Wydział Archeologii UW
Charakter stanowiska: miasto lokacyjne

Opis badań: Badania archeologiczne prowadzono w latach 2015–2015 oraz 2019–2022. Zaplanowano je jako prace szerokopłaszczyznowe, które doprowadziły do pełnego rozpoznania obszaru 30 na 30 m w obrębie działek miejskich po północnej stronie ul. 1 Maja w Pucku. W toku prac ustalono dzieje zagospodarowania terenu oraz kulturę materialną jego mieszkańców.

Podczas badań wyróżniono 7 faz chronologicznych użytkowania terenu. Najstarsza związana była z cmentarzem funkcjonującym w pierwszych stuleciach naszej ery. Kolejną stanowiły obiekty i nawarstwienia związane z istnieniem przedlokacyjnej wsi książęcej, datowanej od końca XII do początku XIV wieku. Następne pięć faz związane było z miastem lokacyjnym. Dwie starsze z nich, datowane od drugiej połowy XIV do końca XV wieku, potwierdziły użytkowanie tego obszaru jako pięciu parceli miejskich o szerokości około 6,5 m i długości 30 m. Oznacza to, że po lokacji miasta teren ten podzielono na węższe siedliska niż zakładano w przywileju lokacyjnym (13 na 30 m), albo szerokość ta była efektem podziału działek tuż po lokacji miasta. Zadokumentowano m.in. relikty zabudowy mieszkalnej zlokalizowanej od strony frontowej działek oraz zabudowę i urządzenia gospodarcze istniejące na zapleczu posesji. Ich tylne części zajmowały latryny oraz niewielki teren użytkowany najpewniej jako ogród lub obejście dla zwierząt. Z nawarstwień późnośredniowiecznych pozyskano ponad 35 tysięcy znalezisk ruchomych.

W czasach nowożytnych posesję podzielono na cztery siedliska i na każdym z nich znajdowała się zabudowa mieszkalna. Budynki wzniesiono na kamiennych fundamentach i w części frontowej były one podpiwniczone, ale ich naziemna konstrukcja była wykonana w murze pruskim. Na zapleczu jednej z posesji w XVII wieku zbudowano studnię o kamiennej cembrowinie. Eksploracja jej szybu o głębokości sześciu metrów przyniosła pozyskanie zbioru ponad 18000 znalezisk ruchomych datowanych od czwartej ćwierci XVII do drugiej połowy XVIII wieku. Ponadto z eksploracji piwnic oraz podwórzy pozyskano zbiór około 52000 znalezisk ruchomych datowanych od XVI do XX wieku. Opracowanie tej kolekcji pozwoli w dokładniejszy sposób prześledzić rozwój omawianej przestrzeni oraz określić warunki i poziom życia w Pucku nie tylko w późnym średniowieczu, ale i w czasach nowożytnych.