dr Sarah Finalyson – stypendystka programu im. Stanisława Ulama, NAWA
dr Sylviane Déderix – stypendystka programu im. Stanisława Ulama, NAWA
doktoranci:
mgr Kinga Bigoraj
mgr Anna Filipek
Szkoła letnia w Atenach projektu ACTS, lipiec 2022
działania Katedry i zainteresowania pracowników: Katedra zajmuje się szeroko pojętą archeologią Grecji w epoce brązu i archeologią włókiennictwa, w szczególności produkcją włókienniczą w Grecji, wschodnim basenie Morza Śródziemnego i na Sycylii, a także archeologią kognitywną i eksperymentalną.
Dydaktyka Katedry odzwierciedla zainteresowania naukowe jej pracowników i doktorantek. Prowadzone są więc zajęcia kursowe, seminaria oraz wykłady monograficzne z archeologii Grecji, archeologii kognitywnej i włókiennictwa w językach polskim i angielskim. Jednym z przykładów nowatorskiego wkładu w dydaktykę WA UW są zajęcia wprowadzające do archeologii włókiennictwa z elementami archeologii doświadczalnej. Katedra organizuje okazjonalnie wyjazdy dydaktyczne na Kretę i na ląd grecki, które wprowadzają uczestników do archeologii Grecji poprzez bezpośredni kontakt z zabytkami, stanowiskami i krajobrazami, a także zaznajamiają z historią, problemami, tradycjami i obyczajowością nowożytnej i współczesnej Grecji.
badania terenowe: Ancient Skopelos Survey (ASkoS)2024-2028, projekt realizowany w ramach jednej z sześciu licencji badawczych Polskiego Instytutu Archeologicznego w Atenach, we współpracy z Eforatem Magnezji Greckiego Ministerstwa Kultury oraz Uniwersytetami Karola w Pradze i w Heidelbergu.
konferencje i publikacje: Katedra organizuje cyklicznie międzynarodowe konferencje egeistyczne pt. „Sympozjum Egejskie” skierowane do badaczek i badaczy rozpoczynających karierę naukową. Od 2017 r. wydaje recenzowaną serię „Sympozjum egejskie. Papers in Aegean Archaeology” w języku angielskim (prosimy o kontakt w sprawie wcześniejszych tomów).
Stephanie Aulsebrook zajmuje się późnym okresem epoki brązu, metalurgią i wyrobami metalowymi oraz biografiami przedmiotów.
Aleksander Dzbyński zajmuje się teorią archeologii i archeologią kognitywną, w szczególności rozwojem postrzegania matematycznego w neolicie i epoce brązu.
Kazimierz Lewartowski interesuje się przede wszystkim kulturą mykeńską, obyczajami grzebalnymi w epoce brązu i Grecji klasycznej oraz pamięcią o epoce brązu w późniejszej Grecji.
Agata Ulanowska zajmuje się produkcją włókienniczą na Krecie minojskiej, relacjami pomiędzy produkcją włókienniczą a pieczęciami i praktykami stemplowania oraz archeologią eksperymentalną i genderową.
Katarzyna Żebrowskazajmuje się odciskami tekstyliów na glinianych stemplowanych plombach z epoki brązu i dokumentacją cyfrową takich zabytków
Marta Żuchowska interesuje się archeologią Bliskiego Wschodu w okresie hellenistycznym i rzymskim, w tym szlakami handlowymi i komunikacyjnymi w Azji w I tys. n.e. oraz produkcją i dystrybucją jedwabiu w I tys. n.e. Swoje badania realizuje w Pracowni Archeologii Wybrzeży Pacyfiku i Dalekiego Wschodu.
Sarah Finlayson w czasie swojego rocznego stypendium w Katedrze zajmuje się egejskimi praktykami stemplowania i znaczeniem mini-dokumentów jakie stanowiły gliniane plomby.
Sylviane Déderix w czasie swojego dwuletniego projektu w Katedrze bada egejskie okręgi górnicze i praktyki metalurgiczne.
Kinga Bigoraj bada szczątki zwierzęce z Achai w okresie geometrycznym.
Anna Filipek rozważa kwestie Wielkiej Bogini Matki w kontekście kultów egejskich i historii badań.
Badania odcisków tekstyliów w glinie z III i II tys. p.n.e.: ku zaawansowanym protokołom badawczym i dokumentacyjnym w oparciu o studia przypadków z różnych kontekstów użytkowania tekstyliów (ExplorTIC), 2024-2027, konkurs SONATA BIS 13 Narodowego Centrum Nauki (UMO-2023/50/E/HS3/00094, przyznana kwota: 1 935 400 PLN)
TEXTile digitisAtIon tooLs and mEthodS for cultural heritage (TEXTaiLES), 2024-2027, HORIZON REA, HORIZON-CL2-2023-HERITAGE-ECCCH-01 (ID 01101158328, przyznana kwota [całość]: 3 626 617 EUR).
doktoranci: Jakub Artemiuk
Marina Filatova
Robert Janiszewski
Vital Sidarovich
kierownik grantu: dr hab. Arkadiusz Dymowski
informacje o Katedrze: Katedra powstała w wyniku przekształcenia Zakładu Kontaktów Świata Śródziemnomorskiego z Barbaricum dawnego Instytutu Archeologii UW i dołączenia kilku koleżanek i kolegów. Katedra specjalizuje się w numizmatyce antycznej i barbarzyńskiej (fot. 1), w szczególności analizie znalezisk monetarnych i ich interpretacji, zagadnieniach Okresu Wędrówek Ludów w Europie Środkowo-Wschodniej (fot. 2), muzeologii oraz problematyce konserwatorstwa archeologicznego, ochrony zabytków i zarządzania dziedzictwem kulturowym. Ważnym aspektem badań są kontakty świata antycznego ze społecznościami Barbaricum, a zwłaszcza szeroko pojmowana problematyka importów rzymskich (fot. 3). Efektem jest opracowanie i redakcja kolejnych tomów Corpus der Römischen Funde in Europäischen Barbaricum-Polen i towarzyszących mu tomów suplementów. Do ważnych specjalności katedry należy cyfrowa numizmatyka i archeologia (por. https://coindb-prod.ocean.icm.edu.pl/AFE_PL/, https://rgcb.lach.uw.edu.pl).
Moneta barbarzyńska grupy Ulów z połowy III w. po Chr., zachodnia Ukraina (fot. 1)
Depozyt z Suchania, pow. stargardzki z Okresu Wędrówek Ludów (fot. 2)
Skarb denarów i srebrnych naczyń z Boroczyc na Wołyniu (fot. 3)
Największym przedsięwzięciem w dziedzinie organizacji nauki był XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny mający miejsce na centralnym campusie UW we wrześniu 2022 r. (fot. 4), w którym wzięło udział 650 osób. Obecnie opracowywane są materiały kongresowe, które ukażą się w wydawnictwie Brepols w 2024 r. Na organizację kongresu i publikację materiałów uzyskaliśmy grant „Doskonała Nauka” MNiSW.
Uroczyste otwarcie XVI Międzynarodowego Kongresu Numizmatycznego w Audytorium Maximum (fot. 4)
badania wykopaliskowe: Przez 10 lat dr hab. Roksana Chowaniec prowadziła badania stacjonarne grecko-rzymskiego stanowiska w Akrai (łac. Acrae) na Sycylii, zlokalizowanego po płd.-zach. stronie współczesnego miasta Palazzolo Acreide, na jednym ze wzgórz pasma Hyblaea. Były to jak do tej pory jedyne badania wykopaliskowe prowadzone we Włoszech przez misję polską (fot. 5).
Widok z lotu ptaka na starożytne Akrai, obecnie Palzallo Acreide na Sycylii (fot. 5)
W ramach grantu „Maestro” NCN miały miejsce przez trzy lata kompleksowe badania w Jaskini Wisielca w Masywie Kroczyckim w pow. zawierciański (fot. 6).
Zespół zabytków z Jaskini Wisielca, pow. zawierciański (fot. 6)
W 2022 r. wznowiono po 12 latach przerwy spowodowanej wojną domową w Libii wykopaliska archeologiczne w Ptolemais. To duże greckie miasto portowe Cyrenajki powstało w III w. p.n.e. Pod koniec III w. n.e. uzyskało rangę stolicy prowincji Libya Superior. Wykopaliska w Ptolemais zainicjował w 2001 r. Profesor Tomasz Mikocki, ówczesny dyrektor Instytutu Archeologii UW. Wykopaliska UW rozsławiło odkrycie kilku domów, w tym bogato dekorowanego mozaikami i malowidłami ściennymi Domu Leukaktiosa (fot. 7). W 2006 r. w ruinach sąsiedniego domu odkryto skarb monet rzymskich (tpq = 262 n.e.). Kierownikiem Polskiej Misji Archeologicznej w Ptolemais jest dr Piotr Jaworski.
Dom Leukaktios w Ptoemais (fot. M. Bogacki, fot. 7)
Aleksander Bursche (kierownik), Jakub Artemiuk (stypendysta-doktorant)
Naukowe, prawne i praktyczne aspekty ochrony dziedzictwa archeologicznego w Polsce po 1989 r. w ujęciu porównawczym
lata 2022-2026, NCN, Preludium Bis 3 nr 2021/43/O/HS3/01186
Celem projektu jest weryfikacja, czy stworzony w Polsce po 1989 r. system ochrony dziedzictwa archeologicznego służy zadaniom badawczym archeologii, zapewnia skuteczną ochronę dziedzictwa archeologicznego, zachęca do zgłaszania władzom nowych znalezisk archeologicznych i zapobiega popełnianiu przestępstw przeciwko zabytkom archeologicznym. W ramach badań zostanie również przeprowadzona analiza rozwiązań przyjętych dla ochrony i rejestracji zabytków archeologicznych w wybranych krajach (Dania, Anglia i Walia, Belgia, Włochy, Rumunia).
Barbarian fakers. Manufacturing and use of counterfeit Roman Imperial denarii in East-Central Europe in antiquity (Barbarzyńscy fałszerze. Wytwarzanie i użytkowanie fałszywych denarów rzymskich z okresu cesarstwa w Europie Środkowo-Wschodniej w starożytności)
lata 2019-2024, NCN nr 2018/31/B/HS3/00137
Projekt poświęcony jest problemowi wytwarzania i użytkowania fałszywych denarów rzymskich z I-II w. po Chr. na terenie Europy Środkowo-Wschodniej w starożytności. W ostatnich latach można zaobserwować lawinowy wzrost informacji o znaleziskach takich monet, zwłaszcza w Europie Wschodniej. Dotyczy to zarówno denarów posrebrzanych, tzw. subaeratów, jak i monet wykonanych techniką odlewania głownie ze stopów metali nieszlachetnych, ale także ze stopów o wysokiej zawartości srebra, tzw. flati. Do niedawna obszar Cesarstwa Rzymskiego był uważany za jedyne centrum produkcji tego typu monet. Jednak teraz już nie podlega wątpliwości, że wytwarzane one były na masową skalę również na terenach zamieszkiwanych przez Barbarzyńców, a ponadto w ostatnich latach odkryto kilka warsztatów starożytnych fałszerzy. W ramach projektu produkcja takich warsztatów z polskich, ukraińskich i białoruskich znalezisk została poddana nieniszczącym badaniom fizykochemicznym i ultradźwiękowym, co po raz pierwszy na poziomie interdyscyplinarnym pozwoliło na objęcie badaniami problemu wytwarzania i użytkowania fałszywych monet rzymskich poza światem grecko-rzymskim.
Piotr Jaworski (kierownik), Szymon Jellonek (wykonawca, post-doc)
Coin circulation in the Byzantine and Umayyad Marea/North Hawwariya: studies in the monetary economy of Mareotis region in the hinterland of Alexandria (Obieg monetarny w bizantyńskiej i umajjadzkiej Marei/Północnej Hawwariji: badania nad gospodarką pieniężną regionu Mareotis na zapleczu Aleksandrii),
lata 2021-2025, grant NCN OPUS 20, nr 2020/39/B/HS3/03102
Marea/Filoksenite (współczesna Północna Hawwarija w Egipcie) to stanowisko archeologiczne położone około 40 km na zachód od Aleksandrii, na południowym brzegu jeziora Mareotis. „Złota era” miasta przypadła na okres bizantyński, co związane jest z rozwojem chrześcijańskiego centrum pielgrzymkowego w pobliskim Abu Mena. Prawdopodobnie w drugiej połowie V w. wzniesiono w Marei/Filoksenite, będącej dogodnym miejscem transferu strumienia podróżujących pomiędzy Aleksandrią i Abu Mena, duże miasto o imponującym układzie urbanistycznym. Od 2000 r. wszechstronne badania archeologiczne w Marei prowadzi Uniwersytet Warszawski we współpracy z Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Wykopaliska przyniosły ponad 8.500 monet. Stosunkowo wysoka liczba znalezisk z jednego stanowiska, które pochodzą z dobrze przebadanych kontekstów archeologicznych, dają sposobność odtworzenia wiarygodnego obrazu obiegu monetarnego w dużym mieście bizantyńskim zlokalizowanym na zapleczu Aleksandrii.
Szymon Jellonek
Cyrkulacja późnoantycznych monet w Novae
Mały Grant CRAC X
Celem projektu jest próba oceny charakteru napływu i cyrkulacji monet w późnoantycznym Novae w Mezji Secunda (dziś. Bułgaria) – podówczas mieście pogranicznym z obsadą wojskową. Przyjętą metodą będzie m.in. wykrycie ewentualnych różnic pomiędzy dwoma zespołami znalezisk numizmatycznych pochodzących z terenu centrum miasta oraz obszaru tzw. aneksu (byłej nekropoli włączonej w jego obręb). Przedmiotem analizy są zabytki pochodzące z ostatnich sezonów wykopalisk Ekspedycji Wydziału Archeologii UW pod kierownictwem dr hab. Agnieszki Tomas.
W latach 2017–2021 na terenie aneksu odsłonięto pozostałości późnoantycznej zabudowy, które poprzedzała istniejąca w tym miejscu nekropola, a zatem monety późnoantyczne stanowią zespół o odrębnym charakterze od znalezisk okresu pryncypatu. O ile nekropola została opublikowana (Tomas et al. 2020), faza późnoantyczna użytkowania tego terenu jest aktualnie opracowywana. Od roku 2021 rozpoczęto prace na terenie retentury, w bezpośrednim sąsiedztwie komendantury (principia). Podczas ostatnich sezonów odsłonięto warstwy późnoantyczne odpowiadające chronologicznie fazom aneksu.
Kyrylo Myzgin
The neural network of solidi. Contacts between Romano-Byzantine and barbarian worlds in the light of die-linked gold coins found in Europe and Central Asia (Neuronowa sieć solidów. Kontakty pomiędzy światem rzymsko-bizantyńskim i barbarzyńskim w świetle połączeń stempli złotych monet znalezionych w Europie i w Azji Środkowej)
lata 2021-2024, NCN nr 2020/39/B/HS3/01513
Głównym celem projektu jest uzyskanie nowych informacji na temat kontaktów politycznych zarówno między Rzymianami a Barbarzyńcami, jak i między plemionami barbarzyńskimi w IV-VI w. n.e., w oparciu o chronologię, kierunki i przyczyny napływu starożytnych złotych monet na obszar poza limesem oraz ich redystrybucji w obrębie Barbaricum. Pod tym względem ogromny potencjał źródłowy mają badania nad połączeniami monet, wybitych tymi samymi stemplami, co daje możliwość ustalenia szlaków rozprzestrzenienia poszczególnych monet lub ich partii w świecie starożytnym. Powszechnie używana metoda analizy połączeń stempli monetarnych, czyli przy użyciu ludzkiego wzroku, jest bardzo pracochłonna. Dlatego drugim ważnym celem Projektu jest opracowanie metodologii innowacyjnego wykorzystania oprogramowania do rozpoznawania obrazów dla badania powiązań stempli monetarnych. Oprogramowanie „Artificial Intelligence Coin Network” (AICN) zostanie opracowane na bazie konwolucyjnej sieci neuronowej zbudowanej dla obrazów stempli monetarnych i ich połączeń. Konwolucyjna sieć neuronowa jest jedną z kategorii sieci neuronowych definiowanych w zakresie tzw. deep learningu, mieszczącego się w ramach sztucznej inteligencji. W tym przypadku, innowacyjnym aspektem Projektu jest opracowanie systemu do rozpoznawania obrazu na poziomie konkretnych stempli monetarnych i połączeń między nimi.
Vital Sidarovich (wykonawca)
Understanding a deluge of silver: the Paharelshchyna hoard and the beginnings of the silver flow from central Asia to northern Europe (Zrozumienie „potopu” srebra: Skarb z Paharelshchyny?? i początki napływu srebra ze środkowej Azji do północnej Europy)
2023-2024, John Fell Fund, University of Oxford
Celem projektu jest analiza skarbu monetarno-kruszcowego, znalezionego koło wsi Paharelshchyna w północno-zachodniej Białorusi. Skarb ten zawierał ponad 1800 arabskich dirhamów oraz srebrny złom, w tym fragment bałtyjskiej grzywny. Był on przechowywany w Muzeum Wydziału Historycznego Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego w Mińsku, które w 1997 roku zostało obrabowane. Jak się okazało większość monet ze skarbu została sprzedana na aukcjach europejskich, a część z nich trafiła do zbiorów muzeów w Sztokholmie i Tybindze. Celem projektu opracowanie i publikacja monografii skarbu w 2024 roku.
Vital Sidarovich
Znaleziska monet Bitynii we wschodnim Barbaricum
Mały Grant CRAC IX
Celem projektu jest badanie monet bityńskich znalezionych na terenach współczesnych Litwy i Białorusi. Monety bityńskie mogły być trofeami Gotów, jednak znaleziska tych monet zarejestrowano także poza obszarem kultur kręgu gockiego, w tym na terenach Litwy i północno-zachodniej Białorusi, w okresie wpływów rzymskich zamieszkałych przez społeczności bałtyjskie.
Anna Zapolska
Die Gräber mit römischen Münzen aus dem Gräberfeld der Dollkeim-Kovrovo Kultur in ehem. Grebieten (Groby z monetami rzymskimi z cmentarzyska kultury Dollkeim-Kovrovo w dawnym Grebieten)
Celem projektu jest opracowanie grobów zawierających monety rzymskie z cmentarzyska kultury Dollkeim-Kovrovo w dawnym Grebieten. Cmentarzysko to jest drugim, po Bolshoe’ Isakovo (dawne Lauth), cmentarzyskiem, które dostarczyło największej liczby monet rzymskich w kulturze Dollkeim-Kovrovo. Na podstawie danych archiwalnych, zachowanych monet i zabytków a także informacji pochodzących z literatury analizie poddane będą zespoły grobowe, w których wystąpiły monety. Poza analizą chronologiczną i stricte archeologiczną, przeprowadzona zostanie próba określenia funkcji i roli monet i brązu w kulturze Dollkeim-Kovrovo na tle pozostałych kultur kręgu zachodniobałtyjskiego (kultury zachodniolitewskich grobów w obstawach kamiennych i kultury bogaczewskiej), a także roli brązu (w tym monet rzymskich) w procesie kształtowania się lokalnych elit zachodniobałtyjskich.
doktoranci: mgr Marek Baczewski (promotor: Adam Cieśliński)
mgr Sebastian Chrupek (promotor: Adam Cieśliński)
mgr Agnieszka Jarzec (promotor: Adam Cieśliński)
mgr Aleksandra Barejko (promotor: Bartosz Kontny)
mgr Paweł Dziechciarz (promotor: Bartosz Kontny)
mgr Iwona Lewoc (promotor: Bartosz Kontny)
mgr Dawid Rembecki (promotor: Bartosz Kontny)
mgr Grzegorz Raczkowski (promotor: Paweł Szymański)
mgr Agata Grzędzielska (promotor: Paweł Szymański)
osoby z otwartym przewodem doktorskim: mgr Małgorzata Mileszczyk (promotor: Paweł Szymański) mgr Radosław Jacek Prochowicz (promotor: Adam Cieśliński)
mgr Agata Wiśniewska (promotor: Paweł Szymański)
mgr Tomasz Dziurdzik (promotorka: Agnieszka Tomas)
mgr Emil Jęczmienowski (promotorka: Agnieszka Tomas)
pracownicy emerytowani:
prof. dr hab. Andrzej Buko
dr hab. Joanna Kalaga, prof. ucz.
mgr Martyna Milewska dr Wojciech Wróblewski
informacje o katedrze:
Katedra powstała z połączenia dwóch zakładów dawnego Instytutu Archeologii UW: Zakładu Archeologii Wczesnego Średniowiecza i Zakładu Archeologii Późnego Średniowiecza i Czasów Nowożytnych. Obszary zainteresowań pracowników mieszczą się w szerokim spectrum problemowym, właściwym dla tych okresów (tj. wczesnego i późnego średniowiecza oraz czasów nowożytnych), wraz z ich specyfiką i warsztatem naukowym. Przedmiotem badań są różne aspekty kultury materialnej i duchowej tych czasów, rekonstruowane na podstawie źródeł archeologicznych, pozyskiwanych m.in. w wyniku własnych prac terenowych, realizowanych głównie na obszarze północnej i północno-wschodniej Polski (w granicach wczesnośredniowiecznego Pomorza i ziem prusko-jaćwieskich oraz średniowiecznego państwa zakonnego w Prusach Krzyżackich). Uzupełniają je różne przedsięwzięcia badawcze podejmowane na Mazowszu, Podlasiu i poza granicami Polski. Daleko poza wskazany zakres geograficzny wykraczają studia gabinetowe, wspierane przechowywaną na Wydziale Archeologii UW bogatą kolekcją zabytków z badań archiwalnych (m.in. z Chojnic, Ciechanowa, Fromborka, Gdańska, Lęborka, Rawy Mazowieckiej, Sąsiadki, Wiślicy).
Główne tematy badawcze pracowników Katedry koncentrują się wokół:
– formowania się i zaniku wczesnośredniowiecznych struktur plemiennych w Prusach, Jaćwieży i na Pomorzu, kultury materialnej i duchowej tamtych społeczności zamieszkujących te ziemie i ich relacji z mieszkańcami terenów ościennych;
– wszechstronnego rozpoznania różnych kategorii zabytków reprezentatywnych dla średniowiecznych założeń miejskich i zamkowych (m.in. ceramiki, zabytków szklanych, drewnianych i skórzanych);
– badań archeologiczno-architektonicznych;
– wykorzystania badań izotopowych w archeologii w celu określenia chronologii znalezisk (datowanie radiowęglowe), diety (trwałe izotopy węgla, azotu i siarki), pochodzenia i migracji (trwałe izotopy strontu i tlenu), a także badań DNA;
– archeologii archiwalnej i rekonstrukcji utraconych i rozproszonych w wyniku II wojny światowej zbiorów z dawnych kolekcji muzealnych z ziem polskich (w granicach II i III RP) i z Polską związanych.
W realizacji swoich badań pracownicy katedry współpracują z przedstawicielami innych naukowych i muzealnych ośrodków w Polsce, a także z badaczami z Białorusi, Czech, Litwy, Łotwy, Niemiec, Rosji i Ukrainy.
badania archeologiczne:
– Błonie, woj. mazowieckie, średniowieczne miasto lokacyjne (parcele miejskie; K. Blusiewicz)
– Ciepłe, woj. pomorskie, wczesnośredniowieczne cmentarzysko (S. Wadyl)
– Czaszkowo (d. jez. Nidajno), woj. warmińsko-mazurskie, stanowisko ofiarne z późnej starożytności (we współpracy z IAE PAN; T. Nowakiewicz)
– Człuchów, woj. pomorskie, zamek krzyżacki i starościński (M. Starski, K. Blusiewicz)
– Debrzno, pow. pomorskie, średniowieczne miasto lokacyjne i mury obronne (M. Miścicki, M. Truszkowski)
– Nowy Chorów, woj. pomorskie, wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe (S. Wadyl)
– Obłęże, woj. pomorskie, wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe i grodzisko (we współpracy z UMK w Toruniu; S. Wadyl)
– Pasym, woj. warmińsko-mazurskie, wczesnośredniowieczne grodzisko (S. Wadyl)
– Puck, woj. pomorskie, średniowieczne miasto lokacyjne (parcele miejskie, cmentarz przykościelny; M. Starski, K. Blusiewicz)
– Skarszewy, woj. pomorskie, średniowieczne miasto lokacyjne (parcele miejskie, umocnienia; M. Starski, K. Blusiewicz)
– Szczeberka (okolice), woj. podlaskie, zespół wczesnośredniowiecznych cmentarzysk nad rzeką Szczeberką (we współpracy z Fundacją Terra Desolata; T. Nowakiewicz)
– Szestowica, obwód czernihowski, Ukraina, wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe (we współpracy z Czernihowskim Narodowym Uniwersytetem Pedagogicznym im. Tarasa Szewczenki; D. Błaszczyk)
granty realizowane przez pracowników katedry (projekty, w których pracownicy pełnili funkcję kierowniczą):
dr Karolina Blusiewicz
Krypta grobowa rodu Wejherów w kościele parafialnym w Pucku – opracowanie i publikacja wyników badań (grant NID program rządowy Ochrona zabytków archeologicznych 2022)
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
Projekt dofinansowany z budżetu państwa w ramach programu rządowego „Ochrona zabytków archeologicznych”, wartość zadania 93 800 PLN, kwota dofinansowania 68 000 PLN. Umowa z dn. 19.05.2022 r.
Celem projektu jest publikacja rezultatów badań archeologiczno-architektonicznych, przeprowadzonych w grobowcu rodziny Wejherów w kościele parafialnym w Pucku. Badania miały charakter interwencji archeologicznej po nieplanowanym otwarciu krypty. W ich efekcie uporządkowano i przebadano zachowane ludzkie szczątki, zabezpieczono unikatowe ubiory z końca XVI i XVII wieku, zadokumentowano i zabezpieczono fragmenty trumien, obić i ozdób trumiennych oraz przeprowadzono badania archeologiczno-architektoniczne krypty.
Rezultatem projektu będzie opracowanie, konserwacja oraz udostępnienie pozyskanych źródeł w formie monograficznej publikacji książkowej.
dr Dariusz Błaszczyk
Swoi czy obcy? Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza (grant NCN Fuga 2), grant zakończony.
mgr Maciej Miścicki
Beczki jako źródło do badań nad proweniencją wyrobów drewnianych z terenu państwa Zakonu Krzyżackiego. Techniki produkcji – analizy specjalistyczne – handel dalekosiężny (grant NCN Preludium 14), grant w realizacji.
dr hab. Tomasz Nowakiewicz
projekt Ostbalticum (współkoordynator ramowego projektu MKDNiS), projekt w realizacji;
Konserwacja, opracowanie, analizy i publikacja zabytków z depozytów wodnych z jezior Nidajno i d. Herrn-See (grant MKDNiS/NID), grant zakończony;
Nieinwazyjne rozpoznanie dawnego miejsca kultowego w jez. Nidajno na Mazurach: zasięg, zagrożenia, tło paleoekologiczne (grant MKDNiS/NID), grant zakończony.
dr Michał Starski
Kultura materialna Pucka w późnym średniowieczu. Archeologiczny portret małego miasta na południowym wybrzeżu Bałtyku (grant NCN Sonata 5), grant zakończony;
Kwartał miejski Długi Targ–Powroźnicza–Ogarna w Gdańsku. Opracowanie i publikacja wyników badań archeologicznych (grant MKDNiS/NID), grant w realizacji.
dr Sławomir Wadyl
Ziemie pruskie we wczesnym średniowieczu. Kształtowanie się nowej struktury osadniczo-terytorialnej i społecznej w świetle źródeł archeologicznych (grant NCN Fuga 4), grant zakończony;
Miejsce, które rodziło władzę. Gród z początków wczesnego średniowiecza w Pasymiu na Pojezierzu Mazurskim (grant MKDNiS/NID), grant w realizacji;
Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Ciepłem. Piastowski klucz do Pomorza Wschodniego (grant NCN Sonata Bis 11), grant w realizacji.
Multidyscyplinarne studia mikroregionalne nad środkowym paleolitem południowo-zachodniej części Gór Czatkalskich (zachodnie przedgórze Tien Szanu, Uzbekistan); NCN OPUS; 2017/25/B/HS3/00520, (PI: prof. dr hab. Karol Szymczak)
Trzy gatunki człowieka w Środkowym i Górnym Paleolicie w Azji Centralnej- perspektywa archeologiczna; NCN OPUS; 2011/03/B/HS3/00473, (PI: prof. dr hab. Karol Szymczak)
Historia zasiedlenia jaskiń Doliny Sąspowskiej od paleolitu po nowożytność w świetle niepublikowanych źródeł z badań wykopaliskowych prof. Waldemara Chmielewskiego; NCN SONATA BIS; 2016/22/E/HS3/00486, (PI: dr hab. Małgorzata Kot)
Rekonstrukcja zmian klimatycznych i środowiskowych w Centralnych Włoszech u schyłku plejstocenu i na początku holocenu. Testowanie możliwości bezpośredniego datowania radiowęglowego szczątków małych ssaków na przykładzie Grotta della Ferrovia; NCN MINIATURA-4; 2020/04/X/ST10/01659, (PI: dr hab. Claudio Berto)
badania archeologiczne prowadzone w Katedrze:
Środkowopaleolityczne stanowisko otwarte Zwoleń k/Radomia
Kuksaray 2- środkowopaleolityczne lessowe stanowisko otwarte położone na zachodnich przedgórzach Tien-Szanu, vielayet Angren (Uzbekistan)
Kyzyl Dara- wysokogórskie stanowisko z rytami naskalnymi położonymi na zachodnich przedgórzach Tien- Szanu (Uzbekistan)
Badania sondażowe na stanowiskach jaskiniowych położonych na zachodnich przedgórzach Tien-Szanu (Uzbeksitan)
Jaskinia Pod Oknem (Wisieluch) k/Kroczyc pow. Zawiercie – stanowisko górnopaleolityczne położone w północnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej
Getahovit 2 – obozowisko jaskiniowe z okresu górnego paleolitu, późnego neolitu i chalkolitu w regionie Tavush, północna Armenia.
Szczepanki (Mazury) – obozowisko łowców-zbieraczy z epoki kamienia
Dudka (Mazury) – cmentarzysko i obozowiska łowców-zbieraczy z epoki kamienia
Z okazji 100-lecia archeologii. Stopniowo będą publikowane kolejne wywiady z absolwentami dzisiejszego Wydziału Archeologii na Uniwersytecie Warszawskim.
Już niedługo opublikowane zostanie więcej filmów-wywiadów.
Publikacja pod redakcją Michała Przeździeckiego i Witolda Migala to kompleksowe opracowania wyników badań przeprowadzonych w latach 2004–2009 na stan. Ćmielów 95 („Mały Gawroniec”), pow. ostrowiecki, woj. świętokrzyskie. Do najważniejszych efektów tych prac należy odkrycie pozostałości obozowiska kultury magdaleńskiej, na które obok unikatowych śladów pokonstrukcyjnych, składa się także bogata kolekcja artefaktów krzemiennych, kamiennych i hematytowych. Oprócz wieloaspektowego studium całości źródeł ruchomych oraz nieruchomych monografia obejmuje również analizę szerokiego pakietu danych geomorfologicznych.
Na granicy światów. Obozowisko kultury magdaleńskiej w Ćmielowie
Pod koniec bieżącego roku ukazała się napisana przez Danutę Jaskanis i Pawła Szymańskiego książka: „Osowa. Osada z okresu wpływów rzymskich nad Czarną Hańczą”. Jest to dawno oczekiwana w środowisku archeologów, regionalistów i wszystkich zainteresowanych pradziejami Polski północno-wschodniej synteza wyników badań interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 1962-1965 i 1971 r., na stanowisku archeologicznym położonym nad rzeką Czarna Hańcza, niedaleko wsi Osowa, w powiecie suwalskim. Pracami archeologicznymi kierował Jan Jaskanis. Prezentowana książka obejmuje część materiałową z opisem poszczególnych obiektów i zabytków ruchomych. Towarzyszy jej bogata część analityczna i planistyczna, ukazująca po raz pierwszy w kręgu osad kultury sudowskiej układ przestrzenny znacznej części przebadanej osady. Wartość książki podnoszą dołączone do niej opracowania specjalistyczne, mianowicie: badania palinograficzne omawiające na podstawie wierceń stratygrafie osadów, analiza i identyfikacja gatunkowa znalezisk roślin uprawnych i chwastów oraz ustalenie i ocena w analizie archeozoologicznej charakteru gospodarki hodowlanej.
Publikacja w formacie A4, z przepięknym zdjęciem doliny Czarnej Hańczy na okładce, liczy 400 stron. Została wydana w nakładzie 300 egzemplarzy przez Muzeum Podlaskie w Białymstoku i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Publikacja została dofinansowana ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art.80 ust.1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych oraz przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.
Na promocję książki, która odbędzie się online, zapraszamy serdecznie we środę, 23 grudnia 2020 roku o godzinie 11.00, na fanpage Facebook Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Czytaj dalej „Osowa. Osada z okresu wpływów rzymskich nad Czarną Hańczą – promocja książki”
adres:
