Інформаційний бюлетень 06 (2024)

Новини

  • 4-6 червня відбувся 15-й зброєзнавчий колоквіум імені професора Анджея Надольського з питань зброї, девізом якого було „Мистецтво оборони. Використання, майстерність, оздоблення та символіка оборонного спорядження від ранньоримського періоду до раннього постсередньовіччя”. Конференція була організована Історичним музеєм у Саноку у співпраці з Інститутом археології та етнології Польської академії наук (відділ у Лодзі), Інститутом археології Лодзинського університету, Музеєм народної архітектури в Саноку та Археологічним музеєм Середнього Одеру в Зеленій Гурі, що базується у Свідниці.
  • 7 червня у Музеї ім. кс. С. Стащіца у Грубешові відбулась наукова конференція “Іордан – людина, яка розповіла історію”. Приводом для конференції стало видання у 2022 році у Кракові новітнього перекладу “Гетики” Іордана польською мовою, зробленого д-ром Бартошем Колочеком. “Гетика” Іордана, написана у VI ст., відноситься до небагатьох письмових джерел, де розповідається про історію готів, в тому числі на території сучасної України, Молдови та Румунії. Наукова зустріч у Грубешові зібрала провідних польських істориків та археологів, які займаються римським та ранньосередньовічним часом, щоб разом обговорити видатну працю візантійського історика та пов’язати її з археологічними реаліями. Під час конференції учасники відвідали місце будови Laboratorium Historiae Gothorum у Масломенчі. З доповіддю також виступив співробітник Інституту археології НАНУ к.і.н. Олег Петраускас. Фото з заходу див. за посиланням.
  • 12 червня польська редакція National Geografic повідомила про відкриття спеціалістами з Інституту археології університету в Лодзі прекрасно збережених решток дерев’яних укріплень на городищі у Спицімежі (Spycimierz) у Лодзькому воєводстві. Будівництво городища фактично почалось у 1038 році (хоча найстарші рештки датуються 1028 роком), в той час, коли інші городища епохи династії П’ястів занепадали. Детальніше про перші результати досліджень можна почитати за посиланням.
  • 17 червня найбільший польський археологічний інтернет-портал „Archeologia żywa” повідомив про сенсаційне відкриття археологів Варшавського університету на дні одного з озер Куявського регіону. Під час підводних досліджень було відкрито серпи, фрагменти залізних піхов мечів та ланцюгових ременів, які були виготовлені кельтськими ковалями. Передбачається, що науковці відкрили місце давнього культу. Це перше ритуальне озеро кельтів на землях сучасної Польщі. Відкриття також є революційним, оскільки ніхто не очікував, що кельти зайшли так далеко на північ вже у III столітті до н.е., тобто у період, яким датуються нові знахідки. Подробиці за посиланням.
  • 17-19 червня в Камєню Поморським та Волінє відбулась міжнародна конференція „Хрещення Помор’я в контексті християнізації балтійських країн в епоху середньовіччя” („Chrzest Pomorza” w kontekście chrystianizacji krajów nadbałtyckich w dobie średniowiecza. W 900-lecie misji św. Ottona z Bambergu na Pomorzu). З програмою заходу можна познайомитись за посиланням.
  • 24-25 червня у Кракові відбулась наукова конференція „Rewolucje naukowe, transformacje pradziejowe i koncepcje Jana Machnika” („Наукові революції, доісторичні трансформації та концепції Яна Махніка”), яка була організована Центром гірської та високогірної археології Інституту археології та етнології Польської академії наук та Польською академією мистецтв і наук. Захід був присвячений дослідженню наукової творчості професора Яна Махніка – одного з найвідоміших спеціалістів у археології неоліту та початку доби бронзи у Європі. З програмою конференції можна ознайомитись за посиланням.
  • 27-28 червня у Познані відбулася міжнародна наукова конференція „У пошуках генези слов’ян”, яка була організована Археологічним та Історичним факультетами Познанського університету імені Адама Міцкевича, а також Музеєм перших П’ястів у Ледниці. Підробиці та програма заходу за посиланням.

Вистави

  • Від 18 травня по 31 серпня у Музеї ім. кс. С. Стащіца у Грубешові діє вистава “Україна багато століть тому” (“Ukraina przed wiekami”), на якій представлено кілька сотень унікальних експонатів з Археологічного музею у Кракові, що охоплюють шість тисячоліть – від пам’яток трипільської культури до античної кераміки Пантікапею. Деталі за посиланням.
  • 15 червня у Польщі, як і у всіх країнах ЄС, відбулись „Європейські дні археології„ (в Україні цю подію часто називають „європейським Днем археолога”, що не відповідає дійсності: в той час, як День археолога це професійне свято, то Європейські дні археології – це подія, пов’язана з популяризацією археології серед населення). З нагоди цього в багатьох музейних та навчальних установах відбулись популяризаційні заходи. Ми зібрали найцікавіші з них:

– Відділ археології Підляського музею організував екскурсію найцікавішими археологічними пам’ятками Підляшшя: до фортеці залізного віку в Костюках, до дюнного поселення кам’яного віку в Ґронді-Вонєцко та на ранньомодерний цвинтар зі стелами в Галицькому.

– Археологічний музей і заповідник у Кшемьонках (Малопольське воєводство) організував майстер-клас зі створення археологічних коміксів, відкрив виставу „Історія археології в Кшеміонках”, організував майстер-клас на імпровізованому археологічному розкопі під керівництвом професійних археологів.

– Археологічно-етнографічний музей у Лодзі організував  фестиваль на городищі в Тумі, на якому були пройшли майстер-класи та демонстрації ремесел (середньовічний скрипторій, єврейський монетний двір, історична кузня, майстер-класи шкіряника, зброяра, ткацтва на вертикальних і горизонтальних верстатах, гончара, алхіміка, ювеліра тощо), представлена історична кухня та відбулись концерт старовинної музики та вистава „З’їзд у Ленчиці 1141 року”.

– У Влоцлавку (Куявсько-Поморське воєводство) у місцевому історичному музеї, відбулось відкриття виставки „Монументальні поховання кам’яної доби. Парк культури Сарново. Парк культури Вєтшиховіце”.

– У Варшаві головні заходи відбулись на території городища Брудно, де  „Європейські дні археології” були організовані Факультетом археології Варшавського університету. На „Археологічному пікніку„ можна було взяти участь у майстер-класах гончарів, ковалів, скловарів, столярів, скуштувати середньовічної їжі, послухати музики на копіях старовинних інструментах, побачити реконструкцію ранньосередньовічних боїв тощо.

– У Ходліку (Любельщизна) відбувся 3-й Археологічний кіноогляд, виставка артефактів та нічна екскурсія Ходліцьким замком.

– У Вроцлаві, в Будинку археологів, студенти Інституту археології Вроцлавського університету організували виставку „Біля джерел глобалізації”. На виставці представлені різні групи археологічних знахідок ранньомодерного часу, в тому числі китайська і німецька порцеляна, декоровані кахлі епохи Відродження, виготовлені з матриць тощо.

  • 28 червня у Гданську, в „Зерносховищі Блакитне Ягня” (Spichlerz Błękitny Baranek), відкрилась дуже цікава тимчасова вистава „Mierzwa i srebro. Gdańsk w XIII wieku„ („Мульча і срібло. Гданськ у XIII сторіччі”), яка присвячена результатам археологічних досліджень у місті між вулицями Тартачною та Панєнською. Завдяки знахідкам, зробленим у побудованих на багні і оточених мульчею (солом’яній підстилці) житлах, відвідувачі можуть довідатись про щоденне життя звичайних людей – купців, рибалок і ткачів, які жили в перехідні часи, коли територія сучасного Гданська ще не була частиною міського ландшафту. Інколи у старій мульчі знаходились унікальні артефакти, сліди перетину східної та західної культур, так само цінні для дослідників, як і середньовічне срібло. Вистава діятиме до 8 грудня.
  • Наприкінці червня в Історичному музеї Ярослав’я (Підкарпатське воєводство) відкрилась нова постійна вистава „На пограниччі… Найдавніша історія Ярославської землі”. Вистава розповідає про історію околиць Ярослав’а, Пручника і Радимна від найдавніших слідів людської діяльності в регіоні близько 20 000 років тому до кінця 15 століття. На виставці представлені загалом понад 700 експонатів.

 Публікації

  • Наприкінці червня 2024 року опубліковано черговий випуск найстарішого польського археологічного наукового журналу „Wiadomości Archeologiczne”, vol. LXXIV (74/2023), присвячений 150-річному ювілею видання. Зі змістом збірки можна ознайомитися за посиланням.

Запрошення на конференції та семінари

  • 12-13 вересня 2024 року в Музеї початків Польської Держави в Гнєзно відбудеться науково-популярна конференція „Початки Литви” („Początki Litwy”). Конференція проводиться в рамках виставки „Początki Litwy. Origins of Lithuania”, яка проводиться в музеї до 22 вересня 2024 року. Заявки на участь у конференції (зокрема в online форматі) з короткими резюме обсягом до 1000 знаків приймаються за адресою: konferencja@muzeumgniezno.pl. З детальною інформацією про конференцію можна ознайомитися на сайті Музею початків Польської Держави в Гнєзно (посилання).
  • 3-4 жовтня 2024 року в Музеї початків Польської Держави в Гнєзно пройде науково-популярна конференція „Релігія(-ії) слов’ян. Язичництво і християнство в середньовічній Центрально-Східній Європі” („Religia(e) Słowian. Pogaństwo i chrześcijaństwo w średniowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej”), що відбудеться в рамках однойменної виставки (проводитиметься до 6 жовтня). Заявки на участь у конференції (зокрема в online форматі) з короткими резюме обсягом до 1000 знаків приймаються за адресою: konferencja@muzeumgniezno.pl. З детальною інформацією про конференцію можна ознайомитися на сайті Музею початків Польської Держави в Гнєзно (посилання).
  • 8-10 жовтня в м. Іґоломія (поблизу Кракова) відбудеться „Перша національна конференція з археометрії”. Конференція орієнтована на дослідників, які працюють у галузі археометрії, і має на меті інтегрувати археологічну спільноту та науковців, які представляють різні наукові дисципліни. Організатори просять надсилати тези доповідей до 15 серпня на електронну адресу: archeometriakonf2024@gmail.com. Після конференції планується публікація доповідей в англомовному журналі. Подробиці за посиланням.

Newsletter PAEW 06 (2024)

Aktualności

  • W dniach 24-25 czerwca w Kijowie odbyło się III Międzynarodowe Forum Sieci Eksperckiej Międzynarodowej Platformy Krymskiej, w ramach którego zorganizowana została dyskusja „Dziedzictwo kulturowe w kontekście wojny w Ukrainie: wyzwania związane z ochroną dziedzictwa”. Wideo z dyskusji (w języku angielskim) można obejrzeć tutaj (od 02:25). Pod koniec czerwca opublikowano również wywiad z dr Eweliną Krawczenko z Instytutu Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy – członkinią Sieci Eksperckiej Międzynarodowej Platformy Krymskiej. Tematem wywiadu były przypadki kradzieży przez rosyjskie siły okupacyjne artefaktów archeologicznych z lokalnych muzeów we wschodniej Ukrainie oraz ze zbiorów muzealnych na Krymie.

Czytaj dalej „Newsletter PAEW 06 (2024)”

Інфармацыйны бюлетэнь 05 (2024)

Навіны

  • У пачатку мая у Свентакшыскіх гарах пад час археалагічных даследаванняў быў выяўлены скарб манет XVII-XVIII стагоддзяў. Мяркуецца, што скарб можа быць звязаны з Антоніем Яцэвічам, у скіце якога была выяўлена знаходка. Антоній Яцэвіч на пачатку XVIII ст. быў адным з пустэльнікаў у Свентакшыскіх гарах і пераконваў людзей, што дзякуючы благаслаўленню Панны Марыі можа лячыць хваробы, у тым ліку чуму (эпідэмія якой лютавала ў той час у Польшчы). Сярод манет у скарбе быў залаты гамбургскі дукат 1648 года. Скарб быў перададзены на захаванне ў музей у Астроўцу Свентакшыскім.
  • 15–16 мая ў Гнезна адбылася 24-я канферэнцыя „Funeralia Gnieźnieńskie”. Сустрэча была прысвечаная сямейным і сацыяльным сувязям з біялагічнага і культурнага пункту погляду і аб’яднала гісторыкаў, археолагаў, антраполагаў і генетыкаў. Канферэнцыя была арганізаваная Польскім Антрапалагічным Таварыствам, Інстытутам Еўрапейскай Культуры Універсітэта імя А. Міцкевіча ў Познані, а таксама Музеем Вытокаў Польскай Дзяржавы ў Гнезна. Падчас сустрэчы былі арганізаваныя таксама майстар-клас, прысвечаны асновам адбору і апрацоўкі генетычнага матэрыялу, і конкурс на лепшы даклад і постэр сярод маладых даследчыкаў. З тэзісамі выступленняў можна азнаёміцца па спасылцы.
  • 20-21 мая ў Варшаве адбылася канферэнцыя „After EuroWeb: expanding horizons in textile studies and European networking”, якая фактычна падсумавала чатырохгадовы праэкт «EuroWeb. Europe through Textiles: Network for an integrated and interdisciplinary Humanities”. Гэты праект пад кіраўніцтвам прафесара Агаты Уланоўскай з факультэта археалогіі Варшаўскага ўніверсітэта аб’ядноўвае міждысцыплінарныя даследаванні еўрапейскага тэкстылю і тэкстылю ад антычнасці да сучаснасці. Праект фінансуецца Еўрапейскай праграмай супрацоўніцтва ў галіне навукова-тэхнічных даследаванняў (COST) і Еўрапейскай камісіяй.
  • 22-24 мая ў Варшаўскім універсітэце адбылося яшчэ адно мерапрыемства, звязанае з вывучэннем археалагічнага тэкстылю – 15-ы Паўночнаеўрапейскі сімпозіум па археалагічнаму тэкстылю (NESAT XV). Серыя сімпозіумаў NESAT лічыцца адной з найбуйнейшых канферэнцый па археалагічнаму тэкстылю ў свеце. З інфармацыяй аб гэтым сімпозіуме, праграмай мерапрыемства, а таксама з кнігай анатацый можна азнаёміцца па спасылцы.
  • 24 мая у сценах археалагічнага факультэта Варшаўскага ўніверсітэта адбыўся Семінар па археалогіі Усходняй Еўропы, арганізаваны нашай Лабараторыяй. Тэмай семінара сталі вырабы з выемкавымі эмалямі ва Усходняй Еўропе. На семінары выступілі Алена Абразумава (Фонд Універсітэта імя А. Міцкевіча ў Познані), Вадзім Белявец і Віталь Сідаровіч (Варшаўскі ўніверсітэт).

 

Выставы

  • Галоўныя музейна-археалагічныя мерапрыемствы ў маі ў Польшчы былі звязаны з міжнароднай «Ноччу музеяў». Мы сабралі самае цікавае:
  • «Ноч музеяў» у Свідніцы (Ніжнесілезскае ваяводства) была цалкам прысвечана вікінгам – былі арганізаваныя лекцыі, майстар-класы для дзяцей, сямейныя конкурсы, гульні вікінгаў, бітвы рэканструктараў, паказ «вікінгскай» моды і інш.
  • Сёлетняя «Ноч музеяў» ў Археалагічным музеі ў Гданьску была прысвечана скарбам. Падчас мерапрыемства можна было наведаць выставу скарбаў „Skarby z ziemi wydarte”, навучыцца вырабляць старадаўнія ўпрыгажэнні, насіць старажытнае гданьскае адзенне, навучыцца пісаць гусіным пяром. Акрамя таго, у філіялах Гданьскага археалагічнага музея — на гарадзішчы ў Сопаце можна было выпіць гарбаты з султанам і паслухаць усходнія казкі, а ў замку ў Гневе можна было пабачыць рыцарскі турнір і прымерыць сярэднявечную зброю.
  • У археалагічным музеі ў Кракаве і яго філіялах можна было прыняць удзел у цікавых лекцыях для дзяцей і дарослых па археалогіі Польшчы і наведаць выставы са спецыялістамі.
  • У Археалагічным музеі ў Познані сёлетняя «Ноч Музеяў» была прысвечана разнастайнасці сусветнай археалогіі. Падчас яе можна было навучыцца рабіць скіфскія ўпрыгажэнні, пагуляць у старажытныя настольныя гульні, паглядзець цікавыя спектаклі і лекцыі пра Трою, Персію ці Старажытны Егіпет.

Запрашэнні да ўдзелу ў канферэнцыях

  • 12 чэрвеня ў Археалагічным музеі ў Біскупіне адбудзецца ўрачыстае адкрыццё Еўрапейскіх дзён археалогіі (EDA) 2024. Падчас сустрэчы будуць закрануты пытанні, звязаныя з EDA і роляй адукацыі і папулярызацыі археалагічнай спадчыны ў яе захаванні, са статусам помніка гісторыі з нагоды 30-годдзя прысваення гэтага звання першым археалагічным помнікам, а таксама са спосабамі захавання археалагічнай спадчыны in situ. Больш падрабязна аб мерапрыемстве, а таксама аб яго праграме можна даведацца па спасылцы.
  • 10-13 чэрвеня 2024 р. Жэшуўскі ўніверсітэт і Інстытут гісторыі і культуры Цэнтральнай і Усходняй Еўропы імя Лейбніца ў Лейпцыгу (GWZO) арганізуюць апошні анлайн-семінар з цыклу семінараў «ABC of European Heritage. Archaeology of the Byzantine Commonwealth». У рамках гэтых семінараў больш за паўсотні лектараў з Еўропы і ЗША прадставілі панараму сярэднявечнай гісторыі ўсходне-праваслаўных земляў і адпаведныя папярэднія даследаванні. Каб далучыцца да семінара, неабходна зарэгістравацца па спасылцы, указаўшы свае імя і прозвішча.
  • 11-12 чэрвеня Інстытут археалогіі Універсітэта Марыі Кюры-Складоўскай у Любліне і Музей Сандамірскага замка запрашаюць на ХХХІХ канферэнцыю «Археалагічныя даследаванні ў Цэнтральна-Усходняй Польшчы, Заходняй Беларусі і Украіне ў 2023 г.», якая адбудзецца у Каралеўскім Замку ў Сандаміры. Праграму канферэнцыі можна паглядзець па спасылцы.
  • 27-28 чэрвеня на факультэце археалогіі Універсітэта імя А.Міцкевіча ў Познані адбудзецца канферэнцыя «W poszukiwaniu genezy Słowian» («У пошуках паходжання славян»). Больш падрабязна з мерапрыемствам, праграмай і формамі ўдзелу можна азнаёміцца па спасылцы.

Запрашэнне да публікацыі

  • Выдавецтва Yellow Point Publications ва Ўроцлаве працягвае прыём заявак на першы нумар Archeologiczne Zeszyty Sprawozdawcze, у якім плануецца публікаваць справаздачы аб археалагічных даследаваннях і кароткія паведамленні аб асобных знаходках. Выдавецтва просіць дасылаць тэксты да 14 чэрвеня 2024 г. на адрас: ypp@ypp.com.pl.

 

In memoriam

26 маяя памёр др. хаб., прафесар Інстытута археалогіі Ягелонскага ўніверсітэта Кшыштаф Собчык — выдатны даследчык еўрапейскага палеаліту, аўтар шматлікіх манаграфій і артыкулаў па пытаннях тэхналогіі і тыпалогіі вырабаў з крэменю, праблематыкі крэмнеапрацоўчых майстэрняў і палеалітычнага мастацтва. Светлая памяць нашаму Калегу!

Інформаційний бюлетень 05 (2024)

Новини

  • На початку травня у Свентокшиських горах в Польщі під час археологічних досліджень виявлено скарб монет XVII-XVIII століття. Припускають, що скарб може бути пов’язаний з Антонієм Яцевичем, в скиті якого і було виявлено знахідку. Антоній Яцевіч на початку XVIII ст. був одним із пустельників у Свентокшиських горах і переконував людей, що може зцілювати хвороби, в тім чуму (епідемія якої лютувала у Польщі у цей час), завдяки благословенню Діви Марії. Серед монет у скарбі був золотий гамбурзький дукат 1648 року. Скарб передано на зберігання до Музею в Островці Свентокшиському.

Czytaj dalej „Інформаційний бюлетень 05 (2024)”

Newsletter PAEW 05 (2024)

Aktualności

  • Na początku maja 2024 roku pod Odessą został znaleziony skarb z okresu Chanatu Krymskiego. Skarb, ukryty w małym glinianym naczyniu, został znaleziony przez lokalnego miłośnika historii – Serhiia Żosana – na głębokości 40 cm i zawierał 140 srebrnych monet wybitych ok. 1480 roku. Znalazca przekazał monety do Podolskiego Muzeum Historii Lokalnej w obwodzie odeskim.

Czytaj dalej „Newsletter PAEW 05 (2024)”

Інфармацыйны бюлетэнь 04 (2024)

Навіны

  • Міністэрства культуры і нацыянальнай спадчыны Польшчы абвясціла вынікі конкурсу праектаў па праграме «Ахова археалагічных помнікаў». У рамках гэтай праграмы фінансуюцца працы, звязаныя, сярод іншага, з выяўленнем і дакументаваннем рэсурсаў археалагічнай спадчыны, а таксама распрацоўкай і публікацыяй вынікаў археалагічных даследаванняў. Сярод сёлетніх пераможцаў таксама супрацоўнік нашай Лабараторыі археалогіі Усходняй Еўропы доктар Мікалай Плавінскі. Галоўным рэзудьтатам ягонага праэкту «Сярэднявечныя курганныя могільнікі паўночна-заходняй Беларусі. Апрацоўка знаходак з калекцыі Дзяржаўнага археалагічнага музея ў Варшаве» будзе падрыхтоўка манаграфіі «Аб курганах у Літве і Заходняй Русі. Археалагічныя артэфакты з сярэднявечных курганных могільнікаў Паўночна-Заходняй Беларусі ў польскіх музейных калекцыях».
  • 24–26 красавіка ў Археалагічным музеі-запаведніку «Кшэмёнкі» адбыўся XVII семінар SKAM „Новыя перспектывы ў літалагічных даследаваннях крамянёвых матэрыялаў”. Падчас сустрэчы ўдзельнікі засяродзіліся як на тэарэтычных, так і на практычных аспектах вывучэння крэменю (храналагічныя рамкі: ад ранняга палеаліту да бронзавага веку), прадставілі актуальныя вынікі сучасных палявых даследаванняў, вывучэння архіўных збораў і праектаў, а таксама разгледзелі, як за апошнія гады змяніўся падыход да вывучэння крамянёвых прылад працы на ўзроўні метадалогіі, метадалогіі і аналізу.

Выставы

  • «Магія арнаментаў. Археалагічныя скарбы Любліншчыны» — так называецца перасоўная археалагічная выстава Нацыянальнага музея ў Любліне, якая ўжо некалькі месяцаў вандруе па ўсходняй Польшчы. У красавіку выстава завітала да Ліпска-Полеся, Волайовіц і Карчміскі. Падчас выставы, акрамя яскаравых постэраў, наведвальнікі маюць магчымасць пазнаёміцца з асобнымі археалагічнымі знаходкамі з тэрыторыі Любліншчыны, паслухаць лекцыі пра незвычайныя археалагічныя адкрыцці ў рэгіёне, прыняць удзел у археалагічных майстар-класах (для дарослых і дзяцей ) і г.д. Выставы адбываюцца ў рамках польска-нарвескага праэкта «Даступная спадчына. Прафесіяналізацыя работнікаў культуры і пашырэнне культурнай спадчыны – міждысцыплінарнае партнёрства паміж Нацыянальным музеем у Любліне і Музеем гісторыі культуры ў Осла».
  • 14 красавіка адкрылася часовая выстава «Узброеныя да зубоў. Калекцыя вайсковай зброі са збораў Гісторыка-археалагічнага музея ў Астраўцы Сьвентакшыскім». На выставе прадстаўлены найцікавейшыя ўзоры вайсковай зброі з калекцыі музея ў Астраўцы Сьвентакшыскім, ад часоў неаліту да першай паловы 20 стагоддзя і ад Заходняй Еўропы да Індыі. Значная частка зброі, прадстаўленай на выставе, была выраблена ў самім Астраўцы Сьвентакшыскім ці ў яго бліжэйшых ваколіцах. Выставу можна наведаць да 30 чэрвеня 2024 г.
  • 24 красавіка ў Гістарычным музеі ў Бельска-Бялэй адкрылася выстава «Археалогія Бельска-Бялэй. Адкрыццё горада». Выстава прадстаўляе вынікі археалагічных і архітэктурных даследаванняў, якія праводзіліся ў Бельска-Бялэй на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў. На ёй сабраны ўнікальныя дакументы і фотаматэрыялы, звычайна недаступныя звычайнаму гледачу, якія паходзяць з тэрыторый горада, у прыватнасці, з аб’ектаў, выяўленых на рыначнай плошчы ў Бельску, пабудовах каля рыначнай плошчы і замка, а таксама вялікая колькасць археалагічных артэфактаў, датаваных ад дагістарычных часоў да сучаснасці. Выстава будзе суправаджацца выданнем кнігі, прысвечанай археалогіі Бельска-Бялэй. Выстава будзе дзейнічаць да 31 кастрычніка 2024 года.

Запрашэнне да ўдзелу ў канферэнцыях

  • 9-10 мая Цэнтр археалогіі сярэднявечча і новага часу Універсітэта Мікалая Каперніка запрашае паслухаць даклады на XIX сесіі «Археалагічныя запаведнікі і паркі ў Польшчы як шматфункцыянальныя месцы для стварэння сацыяльнай прасторы», якая адбудзецца у Біскупіне. З праграмай канферэнцыі вы можаце азнаёміцца па спасылцы.
  • Нагадаем, што 13-16 мая адбудзецца другая серыя анлайн-семінараў з удзелам вядучых навукоўцаў Еўропы і ЗША, прысвечаных краінам так званай Візантыйскай садружнасці у Сярэднявеччы, пад назвай «Азбука еўрапейскай спадчыны. Археалогія Візантыйскай Садружнасці» («ABC of European Heritage. Archaeology of the Byzantine Commonwealth»). Дэталі па спасылцы (спасылка). З праграмай мерапрыемства можна пазнаёміцца тут.
  • Калегі з Жэшуўскага ўніверсітэта і Інстытута гісторыі і культуры Цэнтральнай і Усходняй Еўропы імя Лейбніца ў Лейпцыгу (GWZO) ладзяць серыю онлайн-семінараў. Гэтая ініцыятыва з’яўляецца часткай праекта «Ex oriente lux – мадэрнізацыя і інтэрнацыяналізацыя даследаванняў спадчыны ўсходняй Польшчы», які фінансуецца Міністэрствам навукі і вышэйшай адукацыі і бюджэтам GWZO. Першы семінар прайшоў 26-29 лютага, наступныя запланаваны на 13-16 мая і 10-13 чэрвеня 2024 года. На старонцы нашай Лабараторыі ў Фэйсбуку мы будзем інфармаваць пра падрабязнасці ўдзелу ў семінары ў якасці слухачоў.
  • 17 мая 2024 г. у Інстытуце археалогіі Універсітэта имя Мікалая Каперніка адбудзецца навуковая сустрэча, прысвечаная знаходкам металічных прадметаў першабытнай эпохі і ранняга сярэднявечча. З праграмай сустрэчы, адрасам правядзення мерапрыемства і іншымі падрабязнасцямі можна азнаёміцца па спасылцы (спасылка).
  • 4-6 чэрвеня 2024 года ў гістарычным музеі ў Саноку пройдзе міжнародная зброязнаўчая канферэнцыя «Мастацтва абароны. Выкарыстанне, майстэрства, упрыгожванне і сімволіка абарончага рыштунку ад малодшага рымскага перыяду да ранняга постсярэднявечча” («The Art of Defence. The Use, Craftsmanship, Decoration and Symbolism of Defensive Equipment from the Younger Roman Age to the early Post-Medieval Period»). Мерапрыемства арганізавана ў рамках «15-га зброезнаўчага калоквіума імя прафесара Анджэя Надольскага». З праграмай канферэнцыі можна азнаёміцца па спасылцы (спасылка). У канферэнцыі магчымы ўдзел у якасці слухача, пра што неабходна паведаміць арганізатарам па адрасе militaria.sanok@gmail.com.pl.
  • Адкрыты прыём заявак на ўдзел у штогадовым сходзе Еўрапейскай сеткі манетных знаходак (European Coin Find Network) 2024 году, якая адбудзецца 6-7 лістапада ў Музеі Тэйлерса ў Харлеме ў Нідэрландах. Сустрэча ў 2024 годзе будзе прысвечана дзвюм тэмам: працы з грамадскасцю і лічбавым аспектам ўліку і аналізу манетных знаходак. Прапановы дакладаў і постэраў (ПІБ, назва, установа, тэзісы 150-200 слоў) арганізатары просяць дасылаць на адрас ecfn2024@fundmuenzen.org да 31 мая 2024 г. Дадатковая інфармацыя па спасылцы.

Публікацыі

  • У выдавецтве Інстытута археалогіі і этналогіі Польскай акадэміі навук выйшла цікавая манаграфія доктара Лукаша Мяховіча „Święte i przeklęte. Kamienie w religijności ludowej. Katalog” (“Святыя і праклятыя. Камяні ў народнай рэлігійнасці. Каталог”) (Warszawa, 2023, 437 s.). Гэтая праца ўяўляе сабой каталог сімвалічных камянёў, ахутаных легендамі і павер’ямі, звязанымі з народнай рэлігійнасцю з тэрыторыі Польшчы. Такія камяні, скалы і валуны мясцовыя жыхары ўшаноўваюць, прыносяць да іх ахвяры і ставяцца да іх як да святых месцаў, а большасць з іх мае характэрныя рысы або знакі, якія нібыта пацвярджаюць іх звышнатуральную сілу. Публікацыя знаходзіцца ў адкрытым доступе па спасылцы (спасылка).
  • Выйшаў з друку чарговы, 67-ы нумар польскага нумізматычнага альманаха «Wiadomości Numizmatyczne» (выдаецца бесперапынна з 1957 г.). З матэрыяламі нумару можна азнаёміцца на сайце Польскай акадэміі навук (спасылка).
  • На пачатку красавіка выйшаў з друку чарговы, шосты том Каталогу знаходак рымскіх імпартаў на тэрыіорыі Польшчы. Гэтым разам у выданні сабраны знаходкі прадметаў рымскага імпарту з Крайны, этнаграфічнага рэгіёна на паўночным захадзе Польшчы (Kokowski A., Kraszczuk R., Kuna J., Łoś J., Myzgin K., Pietruczuk J., Rola J., Szałkowska-Łoś J., Zawadzki M. Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum. Polen 6. Krajna (mit Randgebiet – von der Brda bis zur Weichsel). Kraków: PAU 2023, 110 S.).

Інформаційний бюлетень 04 (2024)

Новини

  • Міністерство культури та національної спадщини Польщі оголосило результати конкурсу проєктів за програмою «Охорона пам’яток археології». У рамках цієї програми фінансуються роботи, що стосуються, серед іншого, розпізнавання та документування ресурсів археологічної спадщини, а також розробки та публікації результатів проведених археологічних досліджень. Серед цьогорічних переможців також знаходиться і працівник нашої Лабораторії археології Східної Європи д-р Мікалай Плавінський. Головним результатом його проєкту «Середньовічні курганні могильники північно-західної Білорусі. Опрацювання знахідок з колекції Державного археологічного музею у Варшаві» буде підготовка монографії «Про кургани в Литві та Західній Русі. Археологічні артефакти з середньовічних курганних могильників північно-західної Білорусі у польських музейних колекціях».
  • 24-26 квітня в Археологічному музеї та заповіднику Кшемьонки (Krzemionki) – відбувся XVII-й Семінар SKAM „Нові перспективи в літологічних дослідженнях крем’яних матеріалів”. Під час зустрічі учасники зосередились як на теоретичних, так і на практичних аспектах вивчення кременю (хронологічні рамки: від нижнього палеоліту до бронзової доби), представили актуальні результати поточних польових досліджень, вивчення архівних колекцій та проєктів, а також розглянули як за останні роки змінився підхід до дослідження крем’яних знарядь на рівні методології, методики та аналізу.

Виставки

  • «Магія орнаментів. Скарби археології Люблінщини» – так називається мобільна археологічна виставка Національного музею у Любліні, яка вже кілька місяців подорожує сходом Польщі. У квітні експозиція завітала до Ліпско-Полесє, Волайовіце та Карчміська. Під час виставки, окрім яскравих постерів, відвідувачі мають змогу познайомитись з окремими археологічними знахідками з території Люблінщини, послухати лекції про незвиклі археологічні відкриття у регіоні, взяти участь в археологічних майстер-класах (для дорослих та дітей) тощо. Виставки відбуваються в рамках польсько-норвезького проєкту «Доступна спадщина. Професіоналізація працівників культури та поширення культурної спадщини – міждисциплінарне партнерство між Національним музеєм у Любліні та Музеєм історії культури в Осло».
  • 14 квітня відкрилась тимчасова експозиція «Озброєні до зубів. Колекція військової зброї з фондів Історико-археологічного музею в Островці Свєнтокшиському». На виставці представлені найцікавіші зразки військової зброї з колекції музею в Островці Свентокшиському, від часів неоліту до першої половини XX століття і від Західної Європи до Індії. Значна частина представленої зброї була виготовлена в самому Островці Свєнтокшиському або в його безпосередній близькості. Виставку можна відвідувати до 30 червня 2024 року.
  • 24 квітня в Історичному музеї у Більсько-Бялій відкрилась виставка «Археологія Більсько-Бялої. Відкриття міста». Виставка представляє результати археологічних та архітектурних досліджень, проведених у Більсько-Бялій протягом кількох десятиліть. На ній зібрані унікальні документальні та фотоматеріали, зазвичай недоступні пересічному глядачеві, що походять з міських територій, зокрема, з об’єктів, виявлених на ринковій площі в Більську, будівель біля ринкової площі та замку, а також численна група археологічних артефактів, датованих від доісторичних часів до сучасності. Експозиція супроводжуватиметься книжковою публікацією, присвяченою археології Більсько-Бялої. Виставка діятиме до 31 жовтня 2024 року.

Запрошення для участі у конференціях

  • 9-10 травня Центр середньовічної та нової археології Університету Миколая Коперника запрошує слухачів доповідей на XIX сесії „Археологічні заповідники та парки в Польщі як багатофункціональні місця для створення соціального простору”, яка відбудеться у Біскупіні. З програмою конференції можна ознайомитись за посиланням (посилання).
  • Нагадуємо, що 13-16 травня відбудеться друга серія онлайн-семінарів за участю провідних вчених з Європи та США, присвячених країнам так званої Візантійської співдружності в Середньовіччі під назвою «Абетка європейської спадщини. Археологія Візантійської Співдружності» («ABC of European Heritage. Archaeology of the Byzantine Commonwealth»). Деталі – за посиланням (посилання). Програму заходу можна знайти тут. Цикл онлайн-семінарів організують колеги з Жешувського університету та Ляйбніц-Інституту історії та культури Центральної та Східної Європи в Лейпцигу (GWZO). Ця ініціатива є частиною проєкту „Ex oriente lux – модернізація та інтернаціоналізація досліджень спадщини східної Польщі”, що фінансується з коштів Міністерства науки та вищої освіти та бюджету GWZO.
  • 17 травня 2024 року в Інституті археології Університету імені Миколи Коперника відбудеться наукова зустріч, присвячена знахідкам металевих предметів первісної та ранньосередньовічної доби. З програмою зустрічі, адресою, де відбудеться захід, та іншими деталями можна ознайомитись за посиланням (посилання).
  • 4-6 червня 2024 року в історичному музеї у Саноку відбудеться міжнародна зброєзнавча конференція «Мистецтво оборони. Використання, майстерність, оздоблення та символіка оборонного спорядження від молодшого римського періоду до раннього постсередньовіччя» («The Art of Defence. The Use, Craftsmanship, Decoration and Symbolism of Defensive Equipment from the Younger Roman Age to the early Post-Medieval Period»). Захід організовано в рамках «15-го зброєзнавчого колоквіуму імені професора Анджея Надольського». Програму конференції можна подивитись за посиланням (посилання). У конференції можна взяти участь в якості слухача, про що треба повідомити організаторів на адресу sanok@gmail.com.pl.
  • Оголошено приймання заявок на участь у щорічній зустрічі Європейської мережі монетних знахідок (European Coin Find Network) 2024 року, яка відбудеться 6-7 листопада в Музеї Тейлерса в Харлемі у Нідерландах. Зустріч 2024 року буде присвячена двом темам: роботі з громадськістю та цифровим аспектам обліку та аналізу монетних знахідок. Пропозиції щодо доповідей та постерів (ПІБ, установа, назва, анотація 150-200 слів) організатори просять надсилати на адресу: ecfn2024@fundmuenzen.org до 31 травня 2024 року. Додаткова інформація за посиланням.

Публікації

  • У видавництві Інституту археології та етнології Польської академії наук вийшла друком цікава монографія д-ра Лукаша Мєховіча „Święte i przeklęte. Kamienie w religijności ludowej. Katalog” (“Священні та прокляті. Каміння в народній релігійності. Каталог”) (Warszawa, 2023, 437 s.). Ця праця є каталогом символічних каменів, оповитих легендами та віруваннями, пов’язаних з народною релігійністю, з території Польщі. Подібні камені, скелі та валуни місцеві жителі шанують, приносять на них жертви та ставляться до них як до священних місць, а більшість з них мають характерні риси або знаки, що мають підтвердити їхню надприродну силу. Публікація знаходиться у відкритому доступі за посиланням (посилання).
  • Вийшов черговий, 67-й випуск польського нумізматичного альманаху „Wiadomości Numizmatyczne” (безперервно виходить з 1957 року). З матеріалами випуску можна ознайомитись на сайті Польської академії наук (посилання).
  • На початку квітня вийшов друком черговий, шостий том Каталогу знахідок римських імпортів на території Польщі. Цього разу у публікації зібрані знахідки предметів римського імпорту з Крайни – етнографічному регіоні на північному заході Польщі (Kokowski A., Kraszczuk R., Kuna J., Łoś J., Myzgin K., Pietruczuk J., Rola J., Szałkowska-Łoś J., Zawadzki M. Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum. Polen 6. Krajna (mit Randgebiet – von der Brda bis zur Weichsel). Kraków: PAU 2023, 110 S.).

Newsletter PAEW 04 (2024)

Aktualności

  • Na początku kwietnia podczas archeologicznych badań inwestycyjnych przy budowie trasy R-13-Ivanowce-Izvoare-Vanțina-Ocolina-M2 w pobliżu wsi Căinarii Vechi w rejonie Soroca na północy Mołdawii znaleziono kilka osad archeologicznych z epoki brązu, z okresu rzymskiego oraz z okresu późnego średniowiecza. Prac archeologicznych w tym regionie nie prowadzono od wielu lat, dlatego odkrycia te mają szczególne znaczenie dla aktywizacji badań wykopaliskowych na północy Mołdawii.

Czytaj dalej „Newsletter PAEW 04 (2024)”

Інфармацыйны бюлетэнь 03 (2024)

Навіны

  • 14-15 сакавіка ў Археалагічным музеі ў Біскупіне прайшоў майстар-клас па эксперыментальнай археалогіі для студэнтаў археалагічнага факультэта Варшаўскага ўніверсітэта, Інстытута археалогіі Ягелонскага ўніверсітэта і Інстытута археалогіі Лодзінскага ўніверсітэта. Фота з гэтай цікавай падзеі можна пабачыць па спасылцы.
  • 21 сакавіка ў Грубешове Люблінскага ваяводства адбылася навукова-папулярная канфэрэнцыя. «Вехі грубешоўскай археалогіі». Акрамя цікавых дакладаў вядомых археолагаў аб найбольш захапляльных даследаваннях у рэгіёне, у прыватнасці праф. А. Какоўскага, праф. Б. Незабітоўскай-Вішнеўскай, магістра Б. Бартэцкага, удзельнікі таксама наведалі будаўніцтва археалагічнага музея ў «Гоцкай вёсцы ў Масламенчы» («Wioska Gotów w Masłomęczu»).
  • Напрыканцы сакавіка кіраўнік службы аховы помнікаў Люблінскага ваяводства паведаміў аб адкрыцці у грубешоўскім павеце, верагодна, самай старажытнай меднай сякеры ў Польшчы. Гаворка ідзе пра нядаўнюю знаходку каля в. Матчэ. Ёсць меркаванне, што сякера належыць да трыпальскай культуры.
  • Партал «Nauka w Polsce» паведамляе што ў сакавіку археолагі з Універсітэта Мікалая Каперніка адкрылі пахаванне ў комплексе Святога Духа XIII стагоддзя каля манастырскай брамы ў Торуні. Гэта адны з найстарэйшых могілак у Торуні. Прафесар Войцех Худзяк, кіраўнік Інстытута археалогіі Універсітэта Мікалая Каперніка, лічыць, што там могуць быць яшчэ сотні пахаванняў.

Анонсы канферэнцый і семінараў

  • 23-25 красавіка ў Інстытуце археалогіі і этналогіі Польскай акадэміі навук і на Факультэце археалогіі Варшаўскага ўніверсітэта адбудзецца навуковая канферэнцыя, прысвечаная сучаснай кераміцы «Europa Postmediaevalis 2024: Patterns & Inspirations». Паслухаць даклады можна будзе таксама анлайн. З праграмай канферэнцыі і іншымі падрабязнасцямі можна азнаёміцца па спасылцы.
  • 23-24 мая 2024 г. ў Цэнтры доктарскіх школ Лодзінскага ўніверсітэта плануецца правядзенне студэнцка-аспіранцкай навуковай канферэнцыі «Рака, даліна, прадаліна ў міждысцыплінарных даследаваннях» («Rzeka, dolina, pradolina w badaniach interdyscyplinarnych»). Мерапрыемства адрасавана, у прыватнасці, прадстаўнікам гуманітарных навук і землязнаўчых навук. Рэгістрацыя адкрыта да 7 красавіка. Зарэгістравацца можна па спасылцы.
  • Інстытут археалогіі Вроцлаўскага ўніверсітэта, Аддзяленне Польскай акадэміі навук ва Ўроцлаве, Сленжаньскі Музей імя Станіслава Дунаеўскага ў Сабутцы і Сленжанські культурны цэнтр Сленца ў Сабутцы запрашаюць на 23 Сілезскі археалагічны сімпозіум (23. Śląskie Sympozjum Archeologiczne), які адбудзецца 25-28 верасня 2024 г. у горадзе Сабутка (Ніжняя Сілезія). Да ўдзелу запрашаюцца як аўтары дакладаў і постэраў, так і ўдзельнікі дыскусій і слухачы, якія цікавяцца сучаснай археалагічнай карцінай Сілезіі. Заяўкі і запыты аб удзеле можна накіроўваць на адрас symp.iar@uwr.edu.pl.
  • 11-12 чэрвеня 2024 г. Інстытут археалогіі імя Марыі Кюры-Складоўскай у Любліне і Музей Замка ў Сандаміры арганізуюць XXXIX канферэнцыю «Археалагічныя даследаванні ў Цэнтральна-Усходняй Польшчы, Заходняй Беларусі і Украіне ў 2023 г.» (XXXIX Konferencja „Badania archeologiczne w Polsce środkowowschodniej, zachodniej Białorusi i Ukrainie w roku 2023”). Традыцыйна гэтыя канферэнцыі адбываліся ў замку ў Любліне штогод увосень, але гэтым разам арганізатары запрашаюць вас у Музей Замка ў Сандаміры. Канферэнцыя пройдзе ў змешаным фармаце. Заяўкі на ўдзел можна дасылаць на адрас nazamku@gmail.com да 20 красавіка.

Выставы

  • На пачатку сакавіка ў Археалагічным музеі ва Ўроцлаве адкрылася выстава артэфактаў, якія паходзяць са старых уроцлаўскіх «кабінетаў кур’ёзаў» (ці кунсткамер), якія належалі заможным жыхарам горада: чыноўнікам, купцам, фармацэўтам. У экспазіцыю ўвайшлі, сярод іншага, этрускія пахавальныя урны, косці маманта, старажытныя манеты і ювелірныя вырабы. Экспазіцыя будзе дзейнічаць да верасня 2024 года.
  • 18 сакавіка ў Археалагічным музеі ў Познані адкрылася выстава «Гарадзішча ў Хатыньцу. Заходняя брама Скіфіі» («Grodzisko w Chotyńcu. Zachodnia brama Scytii»). На выставе прадстаўлена больш за 100 артэфактаў са скіфскага паселішча (VII-V стст. да н. э.), у тым ліку амаль цалкам рэканструяваная грэчаская амфара для віна з майстэрні ў Клазаменах. Аўтары выставы – праф. С. Чопек і праф. К. Трыбала-Завісьляк.

Публікації

  • З невялікім спазненнем у серыі Studia nad Gospodarką Surowcami Krzemiennymi w Pradziejach (tom 10) апублікаваны матэрыялы канферэнцыі «Krzemień jurajski w pradziejach» («Юрскі крэмень у дагістарычны перыяд»), якая адбылася у Кракаве 28-30 верасня 2017 г. Выданне даступна па спасылцы.
  • Напрыканцы сакавіка ў выдавецтве Варшаўскага ўнівэрсытэту, у сэрыі Światowit Supplement Series C: Pontica et Caucasica выйшаў зборнік артыкулаў «Chrysomallos. Polish Archaeologists in the Black Sea Region» («Chrysomallos. Польскія археолагі ў Прычарнамор’і»), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2024, 237 p. Зборнік прысвечаны памяці двух вядомых грузінскіх археолагаў – праф. Амірана Кахідзэ і праф. Шота Мамуладзэ. Электронная версія зборніка даступная па спасылцы.
  • У сакавіку пабачыла свет надзвычай цікавая навукова-папулярная кніга Монікі Байкі «Адкрыцці ў археалагічным раі: ад Апатова да Сандаміру». (Bajka M. Odkrycia w archeologicznym raju: od Opatowa do Sandomierza, Klimontów: Trzy Epoki Monika Bajka, 2024, 88 s.). Кніга запрашае ў падарожжа ў археалагічны рай на Сандамірскае ўзвышша, дзе знаходзіцца некалькі дзясяткаў археалагічных помнікаў у больш чым дваццаці мястэчках, размешчаных паміж Апатовым і Сандамірам, галоўным чынам па даліне ракі Апатоўка і ў саміх мястэчках. Падрабязнасці можна знайсці тут.
  • У сакавіку факультэт археалогіі Варшаўскага ўнівэрсітэту з невялікім спазьненьнем выдаў калектыўную манаграфію «Фамільны склеп Вейгераў у парафіяльным касцёле ў Пуцку». («Krypta grobowa rodu Wejherów w kościele parafialnym w Pucku», Warszawa: Wydział Archeologii UW, 2023, 196 s.). Кніга даступна анлайн па спасылцы.
  • У сакавіку ў Торуні выйшла з друку калектыўная манаграфія «Villisaz – ośrodek krzyżackiego komturstwa w ziemi chełmińskiej. Wyniki prac badawczych w Wieldządzu (stanowiska 1 i 21)», Toruń: Jagielloński Instytut Wydawniczy, 274 s. Кнігу можна спампаваць па спасылцы.
  • Рэдакцыя часопіса «Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia» запрашае да падачы артыкулаў для 40-га тому выдання. Падрабязнасці можна знайсці тут. Артыкулы з тома 39 можна праглядзець па спасылцы.