Anna Świderkówna (1925–2008)

źródło: www.platerki-wspomnienia.blogspot.com

Anna Świderkówna urodziła się (5 grudnia 1925 roku) i wychowała w Warszawie. Jej rodzice byli chemikami. Ojciec, prof. Marian Świderek był wybitnym uczonym (był ranny w Powstaniu Warszawskim, zmarł przedwcześnie w 1949 roku). Matka, Halina, pochodziła ze znanej rodziny przemysłowców (Braci Borkowskich).

Anna Świderkówna maturę zdała w Warszawie w ramach tajnego nauczania w okresie okupacji niemieckiej, po czym wstąpiła do konspiracji (AK). W Powstaniu Warszawskim była sanitariuszką w powstańczym szpitalu. Po upadku powstania wywieziona wraz z matką do obozu w Niemczech, wróciła w 1945 do Warszawy i rozpoczęła studia na odbudowującym się Uniwersytecie Warszawskim. Studiowała filologię klasyczną pod kierunkiem prof. Kazimierza Kumanieckiego i papirologa prof. Jerzego Manteuffla. W czasie studiów uzyskała zatrudnienie na UW, gdzie pracowała aż do emerytury.

Towarzyszyła ojcu w podróży do USA w 1947 roku, ale nakłoniła go do zrezygnowania ze zwiedzania Europy w drodze powrotnej, żeby zdążyć na początek roku akademickiego w zniszczonej Warszawie.

Pracę magisterską (1949) napisała po łacinie. Po doktoracie na temat hellenistycznego poety aleksandryjskiego Kallimacha (1951) przygotowała rozprawę habilitacyjną – studium papirusów z archiwum Zenona z III w. p.n.e. wydane w 1959 roku. Publikowała przekłady poezji greckiej i współpracowała z Polskim Radiem jako autorka słuchowisk na motywach historii starożytnej i tekstów papirusowych. Napisała szereg artykułów naukowych. Pracowała w ówczesnym Instytucie Papirologii UW. W Paryżu w 1957 roku pogłębiała wiedzę papirologiczną.

Po śmierci w 1958 roku założyciela Instytutu Papirologii prof. Rafała Taubenschlaga i po habilitacji w 1960, objęła w 1961 roku kierownictwo nowej Katedry Papirologii na Wydziale Historycznym UW. Po roku 1975 Katedra ta weszła do nowo powstałego Instytutu Archeologii jako Zakład Papirologii. Także po przejściu na emeryturę prof. Świderkówna wykładała dość długo na UW.

W roku 1959 Anna Świderkówna przebywała w Egipcie jako jedna z pierwszych stypendystek w Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Kairze. Wraz z Mariangelą Vandoni opublikowała zbiór papirusów pt. Les papyrus d’Alexandrie. Była współorganizatorką X Międzynarodowego Kongresu Papirologów w roku 1961 w Warszawie i Krakowie. Następnie brała udział w kongresach papirologicznych m.in. w Oksfordzie (1974), Brukseli (1977) i Atenach (1986). Zorganizowała w roku 1975 współpracę UW z belgijskim Katolickim Uniwersytetem w Leuven.

Wraz ze współpracownikami wydała w formie artykułów pewną liczbę papirusów ze zbiorów Staatliche Museen zu Berlin. Publikowała książki przybliżające czytelnikom papirologię: Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku (1959) i Historie nieznane Historii (1962), a później Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów (1983). Oprócz przekładów opublikowała obszerne prace z dziejów świata hellenistycznego: Hellada królów (1967), Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta (1974), Siedem Kleopatr (1979). Była później autorką powszechnie znanych książek dotyczących Starego i Nowego Testamentu.

Prof. dr hab. Anna Świderkówna zmarła w Warszawie 16 sierpnia roku 2008, jest pochowana w grobie rodzinnym na Starych Powązkach.

Adam Łukaszewicz

 

Wybrana bibliografia:
Chodzić po wodzie. Z Anną Świderkówną rozmawia Elżbieta Przybył, Kraków 2003.
Anna Świderkówna. Z Aten do Jerozolimy – wspomnienia przyjaciół, red. Hieronima Jadwiga Broniec FSK, Tyniec 2013.
Adam Łukaszewicz, In memoriam Anna Świderek (1925–2008), „The Journal of Juristic Papyrology” 38, 2008, 9–18.
Adam Łukaszewicz, Wspomnienie ucznia. Anna Świderkówna, uczona i pisarka na tle swoich czasów, [w:] Anna Świderkówna, Rozmowy o Biblii. Nowy Testament, wydanie V, Warszawa 2018, 347–362.

Film
Profesor Anna Świderkówna

Nagranie
Profesor Anna Świderkówna