Newsletter PAEW 10 (2024)

Aktualności

• Na początku października br. zakończyły się badania chalkolitycznej osady kultury pucharów lejkowatych położonej na wzgórzu Lysiwka, w pobliżu miasta Winnyky (obwód lwowski). Badania zostały przeprowadzone w ramach wspólnej ekspedycji Instytutu Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakewycza Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki, Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Muzeum Historycznego i Krajoznawczego w Winnykach. Podczas badań zostały odkryte pozostałości kopalni gliny, która po wyczerpaniu zasobów była wykorzystywana przez starożytnych osadników jako wysypisko śmieci. Wśród licznych materiałów zostały znalezione zoomorficzna figurka oraz grzechotka – unikatowe dla tej kultury archeologicznej.

• Na początku października Biuro Prokuratora Generalnego Ukrainy oświadczyło, że posiada dowody na to, że artefakty zabrane z ukraińskich muzeów na terenach okupowanych przez Rosję są sprzedawane na międzynarodowym czarnym rynku. Obecnie trwa proces usuwania artefaktów z nielegalnej sprzedaży i zwracania ich do Ukrainy.

 Najbliższe konferencje

• W dniach 14-15 listopada 2024 r. w Wilnie odbędzie się druga międzynarodowa konferencja naukowa „Od pogaństwa do chrześcijaństwa II: życie i śmierć w okresie przejściowym” („From Paganism to Christianity II: Life and Death During the Transition Period”), organizowana przez Instytut Historii Litwy we współpracy z Litewskim Muzeum Narodowym oraz z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Program oraz streszczenia wystąpień są dostępne pod linkiem.
• W dniach 18-21 listopada w Szlezwiku odbędzie się międzynarodowe seminarium naukowe „Granice, mobilność i wieloetniczność. Cmentarzysko Ostriw z późnej epoki wikińskiej w środkowej Ukrainie” („Borders, Mobility, and Multi-Ethnicity. The Ostriv Late Viking Age Burial Ground in Central Ukraine”). Wydarzenie jest organizowane przez LEIZA-ZBSA Leibniz-Zentrum für Archäologie, Zentrum für Baltische und Skandinavische Archäologie oraz Instytut Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.

 Wystawy

• W dniu 8 października w Muzeum Krajoznawczym w Umaniu (obwód czerkaski) zostały otwarte dwie wystawy: „Umań kozacki” oraz „Trypilskie dziedzictwo Ukraińców”. Wystawy będą otwarte do zwiedzania do końca marca 2025 roku.
• W połowie października w Narodowym Muzeum Historii Ukrainy w Kijowie została otwarta wystawa „Siedem twarzy Wiktora Petrowa”, dedykowana 130. rocznicy jego narodzin. W poprzednim newsletterze informowaliśmy Państwa o powstaniu strony internetowej poświęconej archiwum tego wybitnego ukraińskiego etnografa, filologa, pisarza i archeologa.
• 17 października w Ambasadzie Republiki Litewskiej w Ukrainie po raz pierwszy zaprezentowano wirtualne muzeum Twierdzy Tiahyńskiej. Twierdzy Tiahyńska to średniowieczna twierdza w pobliżu wsi Tyahynky w obwodzie chersońskim,  zbudowana przez wielkiego księcia litewskiego Witolda. Ze względu na działania wojenne ten zabytek archeologiczny o znaczeniu narodowym jest obecnie niedostępny do dalszych badań.
• 29 października w Odeskiej Narodowej Bibliotece Naukowej została otwarta wystawa „Nakazano nie wiedzieć: ukraińscy archeolodzy w uścisku totalitaryzmu”. Ekspozycja przedstawia losy 19 wybitnych archeologów, którzy stali się symbolami całych pokoleń naukowców represjonowanych w okresie radzieckim, których osiągnięcia przez długi czas były ukrywane lub celowo zapomniane.
• Na dziedzińcu Narodowego Muzeum Historii Mołdawii w Kiszyniowie stanęła wystawa figur inspirowanych muzealną kolekcją artefaktów archeologicznych. Mihai Stamati, koordynator zespołu projektantów i artystów, którzy pracowali nad projektem, wyjaśnił, że elementy placu zabaw służą przyciągnięciu dzieci na dziedziniec, a następnie do muzeum – w celu poszukiwania i studiowania oryginalnych eksponatów. Więcej informacji pod linkiem.

Publikacje

• Ukazała się monografia pracownika naukowego Instytutu Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy – doktora Dmytra Bibikowa – „Oczyszczeni przez ogień. Obrządek pogrzebowy Słowian okresu przedpaństwowego w Ukrainie i sąsiednich regionach” (Бібіков Д. В. Очищені вогнем. Поховальний обряд слов’ян переддержавного періоду на території України та суміжних регіонів. Київ: ІА НАН України, 2024, 288 с., ISBN 978-617-7810-42-0).
• Ukazał się kolejny tom czasopisma „Archeologia i starożytna historia Ukrainy” („Археологія і давня історія України”; nr 3, 2024) poświęcony badaniom na stanowiskach okresu rzymskiego i wczesnego średniowiecza na terenach Ukrainy. Spis treści tomu znajduje się pod linkiem.